GAZA - Izraeli dhe Hamasi kanë arritur një marrëveshje për shkëmbimin e 50 pengjeve të mbajtura në Gaza dhe për një pauzë katër-ditore në luftime. Marrëveshja parashikon gjithashtu se duhet të lirohen 150 gra dhe fëmijë palestinezë, të mbajtur në burgjet izraelite dhe do ketë më tepër ndihma për enklavën. BBC raporton se pauza do të fillojë në orën 10:00 (08:00 GMT) të enjten.
Presidenti amerikan Joe Biden tha se marrëveshja do t'i jepte fund një sprove të papërshkrueshme për pengjet dhe do lehtësonte vuajtjet e familjeve të pafajshme palestineze. Qeveria izraelite u zotua të përfundojë luftën e saj për të eliminuar Hamasin dhe për të kthyer pjesën tjetër të më shumë se 200 pengjeve, që personat e armatosur të Hamasit rrëmbyen gjatë një sulmi ndërkufitar në Izraelin jugor më 7 tetor, ku u vranë 1200 njerëz.
Hamasi - të cilin Izraeli, SHBA dhe fuqitë e tjera perëndimore e klasifikojnë si organizatë terroriste - tha se marrëveshja do t'u japë palestinezëve kohë për t'u rikuperuar pas një sulmi intensiv ajror dhe tokësor izraelit, për të cilin qeveria në Gaza ka thënë se ka vrarë më shumë se 14,000 njerëz.
Cilat pengje do të lirohen?
Pasi bisedimet vazhduan deri në orët e para të mëngjesit të së mërkurës, qeveria e koalicionit izraelit më në fund nënshkroi marrëveshjen. Një deklaratë nga zyra e kryeministrit Benjamin Netanyahu njoftoi se 50 gra dhe fëmijë do të lirohen gjatë katër ditëve, kohë gjatë së cilës do të mbahet një pauzë në luftime.
Netanyahu gjithashtu nxiti Hamasin për të liruar më shumë pengje, duke thënë: "Nëse lironi 10 pengje shtesë, do të ketë pauzë në luftime për 1 ditë me tepër". Kjo klauzolë është e rëndësishme për familjet e pengjeve, disa prej të cilëve më parë i kishin thënë BBC-së se nuk donin të shihnin një marrëveshje të pjesshme. 50 pengjet që pritet të lirohen në katër grupe me nga 12 veta do të jenë shtetas izraelitë ose që kanë shtetësi të dyfishtë. Nuk është publikuar asnjë listë me emra, por një zyrtar i lartë amerikan u tha gazetarëve se të paktën tre shtetas amerikanë – përfshirë tre vjeçarin Avigail Idan, prindërit e së cilës u vranë në Kibbutz Kfar Aza – do të ishin mes pengjeve. Një zyrtar i lartë izraelit tha të martën pasdite se Hamasi gjithashtu mund të lirojë në mënyrë të njëanshme 26 shtetas tajlandez, që besohet të jenë mes pengjeve.
Komiteti Ndërkombëtar i Kryqit të Kuq (KNKK) ka thënë se është i gatshëm të ndërmjetësojë çdo lirim pengjesh, siç bëri stafi i organizatës, kur Hamasi liroi dy gra izraelito-amerikane dhe dy gra izraelite muajin e kaluar. Forcat izraelite që operojnë brenda Gazës kanë shpëtuar gjithashtu një ushtare femër dhe kanë gjetur trupat e dy pengjeve të tjera femra - një ushtare dhe një civile. Qeveria izraelite tha se do të ‘vazhdojë luftën në mënyrë që të kthejë në shtëpi të gjithë pengjet’, të përfundojë eliminimin e Hamasit dhe të sigurojë që nuk do të ketë asnjë kërcënim të ri për shtetin e Izraelit nga Gaza.
Çfarë do të ndodhë në Gaza gjatë armëpushimit?
Një deklaratë më e gjatë e Hamasit dha më shumë detaje se çfarë pritet pas ndërprerjes së aksionit ushtarak izraelit, për atë që e ka quajtur si armëpushim të përkohshëm. Hamasi tha se i gjithë aktiviteti i dronëve dhe avionëve izraelitë pritet të ndalet për katër ditë në jug të Gazës. Por në veri - i cili ka qenë objektivi kryesor i operacioneve izraelite për të çmontuar Hamasin - e njëjta gjë do të ndodhë vetëm nga ora 10:00 deri në 16:00 me orën lokale (08:00-14:00 GMT) çdo ditë. Trupat dhe tanket izraelite pritet të qëndrojnë në pozicionet e tyre brenda Gazës gjatë pauzës katërditore, por në deklaratën e Hamasit thuhet se forcat izraelite nuk do të sulmojnë apo arrestojnë askënd.
Kush janë të burgosurit palestinezë?
Hamasi tha se marrëveshja do të lirojë gjithashtu 150 të burgosur palestinezë (të gjithë gra dhe fëmijë) nga Izraeli. Deklarata e qeverisë izraelite nuk e përmendi këtë fakt, por të mërkurën në mëngjes ministria e saj e drejtësisë publikoi një listë në hebraisht me emrat e 300 të burgosurve, që mund të lirohen si pjesë e marrëveshjes - bazuar në mundësinë që Hamasi të pranojë të lirojë 50 pengje të tjera.
Lista përfshin 123 djem nga mosha 14 deri në 17 vjeç, një vajzë 15-vjeçare, 144 persona nga 18 vjeç dhe 32 gra nga mosha 18 deri në 59 vjeç. Shumica janë paraburgosur në pritje të gjykimit me akuza që variojnë nga hedhja e gurëve deri në tentativë për vrasje. Arsyeja pse lista duhej të publikohej, është për shkak të një formaliteti ligjor në Izrael. Përpara çdo lirimi të të burgosurve, qytetarëve izraelitë u lihet në dispozicion 24 orë për të bërë një apel në Gjykatën Supreme të Izraelit.
Nuk priten pengesa serioze, por kjo është arsyeja pse ka një vonesë në hyrjen në fuqi të marrëveshjes. Izraeli aktualisht po mban rreth 7000 palestinezë të akuzuar ose të dënuar për shkelje të sigurisë, sipas grupeve izraelite dhe palestineze të të drejtave të njeriut. Pothuajse 3,000 palestinezë raportohet se janë arrestuar në Bregun Perëndimor të pushtuar dhe Jerusalemin Lindor, ku dhuna gjithashtu është rritur, që nga 7 tetori. Deklarata e Hamasit përfundoi duke thënë se marrëveshja kishte për qëllim t'i shërbejë popullit palestinez dhe të forcojë qëndrueshmërinë e tyre përballë agresionit. Hamasi gjithashtu paralajmëroi: "Gishtat tanë mbeten në këmbëzën e armës dhe luftëtarët tanë fitimtarë do të qëndrojnë për të mbrojtur popullin tonë dhe për të mposhtur pushtuesin".
Ndihmat
Për palestinezët në Gaza, 1.7 milionë prej të cilëve kanë ikur nga shtëpitë e tyre sipas OKB-së, një pushim në luftimet brutale nuk mund të vijë aq shpejt. Marrëveshja do të lejojë 200 kamionë që transportojnë ndihma, katër cisterna karburanti dhe katër kamionë që transportojnë gaz, të hyjnë në Gaza përmes kalimit Rafah të Egjiptit, në secilën prej katër ditëve. Por kuptohet që furnizimi me karburant - e nevojshme dëshpërimisht për gjeneratorët spitalorë, dekripëzimin e ujit dhe objektet e ujërave të zeza - do të zgjasë vetëm për aq kohë sa pauza. Izraeli ndërpreu energjinë elektrike dhe shumicën e ujit dhe ndaloi dërgesat e ushqimit, karburantit dhe mallrave të tjera në Gaza, në hakmarrje për sulmin e Hamasit.
Janë lejuar 1,399 kamionë me furnizime humanitare të hyjnë përmes Egjiptit gjatë muajit të kaluar, krahasuar me një mesatare mujore prej 10,000 para luftës, sipas OKB-së. Izraeli bllokoi të gjitha dërgesat e karburantit deri një javë më parë, duke thënë se mund të vidhej nga Hamasi dhe të përdorej për qëllime ushtarake. Dhe megjithëse marrëveshja do t'u lejojë njerëzve në Gaza kalimin e sigurt nga veriu në jug, ajo nuk do të lejojë qindra mijëra njerëz të zhvendosur nga veriu të kthehen në shtëpi./BBC - Zëri.ai/
