YEREVAN- Qeveria liberale e Armenisë nuk ka qenë kurrë aleate e Kishës Apostolike Armene, thellësisht konservatore, por kur kryeministri Nikol Pashinyan bëri akuza të pazakonta kundër një kleriku, episodi krijoi përçarje të mëtejshme.
"Shenjtëria Juaj, shkoni dhe argëtohuni me gruan e xhaxhait tuaj. Çfarë doni nga unë?" tha Nikol Pashinyan. Ai akuzoi gjithashtu Kryetarin Suprem të Kishës Armene, Katolikun Karekin të Dytë, për shkelje të betimit të tij të beqarisë dhe për sjelljen në jetë të një fëmije, duke i bërë thirrje atij të jepte dorëheqjen. Nëse është e vërtetë, pretendimi i Pashinyanit do ta bënte Karekinin e Dytë të papërshtatshëm për pozicionin e tij. Sipas rregullave të kishës, vetëm murgjit që kanë bërë një betim beqarie mund të zgjidhen si katolikë ose kryetar.
Mbi këtë bazë, Pashinyan kërkon dorëheqjen e Karekin, pavarësisht faktit se ai nuk ka juridiksion mbi Kishën. Kryeministri armen nuk paraqiti asnjë provë, por kërcënoi se i kishte dhe se do t'i bënte publike.
BBC-ja iu drejtua Kishës për koment, por nuk mori përgjigje.
Deri më tani, Kisha dhe qeveria kanë gjetur një mënyrë për të bashkëpunuar, por ky konflikt mund ta përçajë më tej shoqërinë armene tashmë të polarizuar dhe të ndikojë në rezultatin e zgjedhjeve të vitit të ardhshëm. Konflikti mund të kërcënojë negociatat e paqes që mund të riformësojnë të gjithë rajonin e Kaukazit Jugor, pas disfatës së Armenisë në luftën kundër Azerbajxhanit.
Armenia besohet të jetë vendi i parë që e bëri Krishterimin fe shtetërore kur mbreti i saj u pagëzua në vitin 301 pas Krishtit. Edhe pse ekziston një ndarje ligjore e Kishës nga Shteti, Kushtetuta Armene e njeh Kishën Apostolike Armene "si një Kishë kombëtare".
Kisha nuk komentoi mbi akuzat, por e vetmja përgjigje që dha ishte: Kryeministri po përpiqet të na heshtë.
Partitë e opozitës dhe dy ish-presidentët e Armenisë, Levon Ter Petrosyan dhe Serzh Sargsyan, e dënuan Pashinyanin.
Marrëdhënia e qeverisë me Kishën u përkeqësua pas disfatës në luftën e vitit 2023 kundër Azerbajxhanit fqinj për territorin e diskutueshëm të Nagorno-Karabakut, kur Karekini i Dytë iu bashkua thirrjeve nga ndikime të ndryshme politike që kryeministri të jepte dorëheqjen.
Pashinyan mbeti në pushtet dhe Kisha u bë një zë i shquar antiqeveritar.
Kohët e fundit, Karekini i Dytë kërkoi të drejtën e kthimit për armenët që ikën nga Nagorno-Karabaku, një rajon që Azerbajxhani e rimorri në vitin 2023. Nga ana tjetër, aleatët e kryeministrit janë të pakënaqur me ndërhyrje të tilla, sepse ato bien ndesh me qëndrimin e qeverisë në negociatat e vazhdueshme të paqes.
Pashinyan është në favor të një marrëveshjeje të shpejtë paqeje, në të cilën të dy vendet do të hiqnin dorë nga kërkesat e njëra-tjetrës.
Megjithatë, mediat azerbajxhanase i përdorën kërkesat e opozitës nacionaliste si provë se Armenia nuk është gati për paqe.
Zgjedhjet e ardhshme janë planifikuar për në qershor 2026, dhe fushata kundër Kishës mund të interpretohet si një sulm parandalues kundër bastionit të opozitës konservatore.
Dhe kryeministri e lidhi qëndrimin e tij me politikën.
"Ne ia kthyem shtetin popullit, tani duhet t'ia kthejmë Kishën popullit,"-- tha ai.
Kur një bamirës i fuqishëm mbështeti Kishën këtë javë, qeveria veproi shpejt kundër tij. Miliarderi ruso-armen Samvel Karapetyan kërcënoi se “do të përfshihej në fushatën kundër Kishës në mënyrën e tij” nëse politikanët e opozitës nuk do ta mbronin "shtëpinë e Zotit". Disa orë më vonë, banesa e tij u bastis dhe më pas ai u akuzua për "thirrje për përmbysjen e qeverisë".
Ai vetë i mohon akuzat.
Konflikti midis udhëheqësit politik dhe shpirtëror armen është një çështje shumë e ndjeshme, sepse Kisha ka qindra famulli edhe në diasporë, përmes Rusisë dhe Ukrainës deri në Evropën Perëndimore, Lindjen e Mesme dhe Amerikë. Ndërsa thashethemet rreth familjes së supozuar sekrete të Karekin kanë qarkulluar prej kohësh në tabloidët vendas, akuza më serioze janë bërë nga famullitë në diasporë ndër vite. Ato pretendojnë se udhëheqësit e kishës po zhvatnin pagesa mujore që ata depozitonin dhe po menaxhonin dioqeza që më parë kishin gëzuar autonomi të plotë.
Në vitin 2013, Patriarkana Armene në Jerusalem akuzoi Karekinin e Dytë se nuk interesohej për vlerat shpirtërore dhe se interesohej vetëm për mirëqenien materiale të Kishës. Kisha u përgjigj me pretendimin se akuzat ishin të rreme.
Deri vonë, Nikol Pashinyan nuk komentoi asgjë.
"Unë besoj se qeveria nuk duhet të merret me punët e brendshme të Kishës,"- tha ai menjëherë pasi mori detyrën në vitin 2018.
Pas disa vitesh që e mbajti këtë premtim, Kryeministri mund të ketë ndryshuar mendje.
Cilado qoftë rezultati i kësaj mosmarrëveshjeje, ka të ngjarë të thellojë përçarjet në një shoqëri që është tashmë e ndarë, jo vetëm nga konfliktet politike, por edhe nga çështjet e pazgjidhura si psh: nëse duhet të jesh aleat i Rusisë apo i Perëndimit, si dhe nga tensionet midis banorëve të Armenisë dhe armenëve etnikë të Nagorno-Karabakut./ZËRI
