GAZA- Më 7 tetor, grupi palestinez i rezistencës së armatosur Hamas filloi një sulm që e befasoi Izraelin. Luftëtarët e saj pushtuan instalimet dhe vendbanimet ushtarake izraelite, gjë që çoi në vdekjen e rreth 1,400 izraelitëve.
Izraeli u përgjigj duke nisur një luftë tjetër në Gaza, duke vendosur një bllokadë të plotë dhe duke bombarduar pa pushim ndërtesat dhe infrastrukturën civile. Më shumë se 6,500 palestinezë janë vrarë nga bombardimet izraelite, duke përfshirë më shumë se 2,000 fëmijë.
Sulmi i Hamasit jo vetëm që ka ndryshuar rrugën e konfliktit Palestinë-Izrael, por edhe dinamikën e të gjithë Lindjes së Mesme. Ajo e ka lënë në rrënojë strategjinë e SHBA-së për de-përshkallëzimin në rajon, i ka vënë në një pozitë të vështirë qeveritë arabe dhe Iranin dhe ka hapur derën për përfshirje më të madhe kineze dhe ruse.
Strategjia e SHBA-së e minuar
Gjatë tre viteve të fundit, administrata Biden është përpjekur të kufizojë përfshirjen e saj në Lindjen e Mesme dhe të fokusohet në Kinë, si pjesë e "strumbullarit të saj drejt Azisë".
Për ta bërë këtë, SHBA-ja shpresonte të "ftohte" tensionet në rajon duke lehtësuar normalizimin e marrëdhënieve midis Arabisë Saudite dhe Izraelit dhe duke u de-përshkallëzuar me Iranin. SHBA gjithashtu shpresonte të sfidonte ndikimin kinez në rajon dhe të nxiste atë të Indisë duke krijuar një korridor ekonomik që do të lidhte Indinë, Lindjen e Mesme dhe Evropën.
Projekti i propozuar kishte dy pjesë: Një korridor lindor, i cili do të lidhte Indinë me shtetet Arabe të Gjirit, dhe një korridor verior, i cili do të lidhte shtetet e Gjirit me Evropën nëpërmjet Jordanisë dhe Izraelit. Ajo supozohej të ishte përgjigja e SHBA-së ndaj Iniciativës së Kinës "Belt and Road".
Sulmi i Hamasit u ka dhënë fund të papritur këtyre planeve. Së pari, ajo ka ngrirë në mënyrë efektive procesin e normalizimit midis Izraelit dhe Arabisë Saudite, duke penguar përfundimin e një marrëveshjeje rajonale të sigurisë.
Së dyti, sulmet gjithashtu detyruan SHBA-në të kthejë politikën e saj të zvogëlimit të pranisë ushtarake në rajon, duke urdhëruar ngritjen më të madhe ushtarake që nga lufta kundër ISIL-it. Pentagoni vendosi një aeroplanmbajtëse në Mesdheun Lindor, ndërsa një tjetër është dërguar në Gjirin Persik. Së bashku, ata ofrojnë më shumë se 100 avionë me aftësi sulmi, si dhe kryqëzues, shkatërrues dhe nëndetëse të pajisura me raketa Tomahawk. Uashingtoni thotë se kjo rritje është për të parandaluar një palë të tretë që të hapë një front tjetër kundër Izraelit.
Së treti, përpjekjet e SHBA-së për të ulur tensionet me Iranin gjithashtu kanë marrë fund. Vetëm një muaj më parë, të dy vendet arritën një marrëveshje për një shkëmbim të të burgosurve dhe lirimin e aseteve të ngrira iraniane me vlerë 6 miliardë dollarë. Shpresohej se marrëveshja do të inkurajonte Iranin që të frenonte milicitë e tij në Siri dhe Irak nga nisja e sulmeve të mëtejshme kundër forcave amerikane.
Zhvillimet e javës së kaluar tregojnë se kjo marrëveshje nuk është mbajtur. Grupet e armatosura pro-Iranit në Siri dhe Irak kanë nisur sulme ndaj bazave ushtarake amerikane, duke plagosur një numër të personelit amerikan. Zyrtarët amerikanë kanë pohuar gjithashtu se forcat amerikane në veri të Detit të Kuq kanë kapur dronë dhe raketa të lëshuara nga Huthi në Jemen.
Dilemat arabe dhe iraniane
Sulmi i Hamasit dhe lufta izraelite në Gaza i kanë vënë gjithashtu qeveritë rajonale në pozita të vështira. Nga njëra anë, SHBA ka ushtruar presion ndaj aleatëve të saj arabë, një numër prej të cilëve kishin normalizuar marrëdhëniet me Izraelin, për të dënuar Hamasin. Vetëm Emiratet e Bashkuara Arabe dhe Bahreini lëshuan deklarata të tilla.
Nga ana tjetër, vrasja pa dallim izraelite e civilëve palestinezë ka zemëruar publikun arab dhe gjithashtu ka ushtruar presion mbi qeveritë arabe që të ndërmarrin veprime në solidaritet me palestinezët. Tashmë ka shenja se pesha e opinionit publik po i shtyn liderët arabë të shkojnë kundër dëshirave të SHBA-së.
Masakra në Spitalin Baptist al-Ahli më 17 tetor shkaktoi dënime të ashpra nga shtetet arabe, duke përfshirë Emiratet e Bashkuara Arabe dhe Bahrein. Në Samitin e Paqes në Kajro më 21 tetor, Mbreti Abdullah II i Jordanisë, vendi i të cilit nënshkroi një traktat paqeje me Izraelin në 1994, mbajti fjalimin e tij më të fortë deri më tani në dënimin e politikave izraelite.
Gjatë një sesioni të KS të OKB-së më 24 tetor për të debatuar situatën në Gaza, ministrat e jashtëm të Egjiptit, Jordanisë dhe Arabisë Saudite, të gjithë aleatë të ngushtë të SHBA-së, dënuan ashpër Izraelin dhe bënë thirrje për një armëpushim të menjëhershëm. Një ditë më vonë, Emiratet e Bashkuara Arabe, së bashku me Kinën dhe Rusinë, vendosën veton ndaj një rezolute të SHBA që nuk kërkonte ndërprerjen e luftimeve.
Për momentin, qeveritë arabe pro-SHBA-së po përdorin retorikë të fortë për të shuar zemërimin publik. Por nëse Izraeli vazhdon sulmin e tij vdekjeprurës në Gaza, fjalët nuk do të mjaftojnë, ata do të duhet të ndërmarrin veprime duke e kthyer normalizimin me Izraelin, gjë që mund të zemërojë SHBA-në.
Mungesa e veprimeve nga liderët arabë për të mbrojtur palestinezët mund të çojë në një valë të re jostabiliteti rajonal. Publiku arab tashmë është i zemëruar nga politikat ekonomike të dështuara dhe vrasja pa dallim e palestinezëve thjesht do ta zemërojë më tej atë. Edhe një herë, mbështetja e SHBA për mizoritë izraelite në Gaza po minon regjimet arabe që ajo mbështet.
Edhe Irani e gjen veten në një pozitë të vështirë, ndonëse për arsye të ndryshme. Udhëheqja iraniane vlerësoi sulmin e Hamasit më 7 tetor, ndërsa mohoi çdo përfshirje në të.
Teherani po përpiqet me kujdes që të mos tërhiqet në një konfrontim të drejtpërdrejtë me Izraelin ose aleatin e tij, SHBA-në, duke mbështetur në të njëjtën kohë Hamasin.
Izraeli ka deklaruar se qëllimi i luftës së tij kundër Gazës është shpërbërja e grupit të rezistencës palestineze. dmth, kryerja e ndryshimit të regjimit në rrip. Kjo do të thotë se Teherani mund të humbasë një aleat të rëndësishëm në rajon.
Kështu, ajo përballet me një zgjedhje të vështirë midis qëndrimit të ‘’papunë’’ dhe shikimit të Hamasit duke u dobësuar ose eliminuar nga Izraeli ose inkurajimi i Hezbollahut me bazë në Liban që të hyjë në luftë dhe të ushtrojë presion mbi Izraelin në veri, gjë që mund të ketë pasoja të rënda për aleatin e tij.
Si Izraeli ashtu edhe SHBA- ja paralajmëruan se Hezbollahu do të përballet me pasoja të rënda nëse sulmon Izraelin. Duke siguruar mbështetjen e plotë të SHBA-së, Izraeli mund ta përdorë këtë mundësi për të sulmuar grupin libanez. Kjo sigurisht që do të destabilizonte Libanin, gjë që nuk është në interesin e Iranit.
Llogaritja ruse dhe kineze
Përfshirja e SHBA-së në një tjetër konflikt në Lindjen e Mesme dhe dobësimi i aleancave të saj me shtetet arabe do të ishte një zhvillim i mirëpritur për Moskën dhe Pekinin.
Të dy vendet përfituan nga ndërhyrjet e përgjakshme të Uashingtonit në Lindjen e Mesme të Madhe gjatë dy dekadave të fundit. “Lufta kundër terrorit” e udhëhequr nga SHBA-ja dëmtoi pozitën e SHBA-së në rajon, duke inkurajuar perceptimet pozitive të Rusisë dhe Kinës midis kombeve myslimane. Gjithashtu e mbajti të zënë SHBA-në në Lindjen e Mesme, duke u dhënë hapësirë dy fuqive të mëdha për të forcuar ndikimin e tyre në lagjet e tyre.
Rusia dhe Kina filluan të ndiejnë presionin e SHBA-së vetëm pasi ajo u tërhoq nga Lindja e Mesme e Madhe, duke e lejuar atë të ndërmerrte një “strumbullar drejt Azisë” dhe të fokusohej më shumë në aleancën e saj të NATO-s. Kjo tani mund të ndryshojë, pasi SHBA u tërhoq përsëri në rajonin nga i cili donte kaq shumë të shkëputej.
Një grumbullim ushtarak i SHBA-së në Lindjen e Mesme, më shumë ndihmë për ushtrinë izraelite dhe një trup diplomatik amerikan të përqendruar në mbështetjen e Izraelit do të thotë se ka më pak burime ushtarake, financiare dhe diplomatike në dispozicion për të ndihmuar përpjekjet e luftës në Ukrainë dhe për të mbështetur aleatët në Azi që po përpiqen. për t'i bërë ballë presionit kinez.
Përveç kësaj, mbështetja e pakushtëzuar e SHBA-së për masakrat e Izraelit ndaj civilëve palestinezë në Gaza po minon më tej pozitën e saj në botën islame, duke i lejuar Rusisë dhe Kinës të fitojnë terren. Të dy vendet kanë bërë thirrje për një armëpushim të menjëhershëm në luftën kundër Gazës, duke fajësuar SHBA-në për konfliktin "shkatërrues".
Duket se SHBA-ja po godet veten në këmbë: Në vend që të frenojë Kinën dhe Rusinë në Lindjen e Mesme, po i ndihmon ata të forcojnë pozicionet e tyre dhe të pengojnë planet e saj për rajonin, duke përfshirë korridorin ekonomik Indi-Lindje e Mesme-Evropë.
Në të vërtetë, sulmi i Hamasit i 7 tetorit ndaj Izraelit ka shkaktuar një ndryshim të dinamikës në Lindjen e Mesme. Shtrirja e këtij ndryshimi do të përcaktohet nga aftësia dhe vullneti i SHBA-së për të frenuar Izraelin. Nëse nuk ushtron presion mbi qeverinë izraelite për të ndaluar luftën në Gaza, për të hequr rrethimin dhe për të filluar negociatat me palestinezët, i gjithë rajoni mund të përfundojë në flakë.
Ekziston një mundësi reale që konflikti të zgjerohet duke përfshirë Libanin, Sirinë, Jemenin dhe Irakun dhe të shkaktojë trazira masive në pjesën tjetër të botës arabe. Kjo jo vetëm që do të dëmtonte aleancat rajonale të SHBA-së, por gjithashtu do të linte derën gjerësisht të hapur për një përfshirje shumë më të thellë të Rusisë dhe Kinës në rajon./Përkthyer dhe përshtatur nga Al Jazeera-Zëri.ai
