TIRANË- Pavarësisht nëse është fizik apo psikologjik, bullizmi dhe forma të tjera të dhunës së bashkëmoshatarëve mes të rinjve nuk janë asgjë e re. Por një studim i 44 vendeve në Evropë, Azinë Qendrore dhe Amerikën e Veriut tregon një rritje të bullizmit kibernetik që nga viti 2018.
Studimi "Sjellja shëndetësore tek fëmijët e moshës shkollore" (HBSC) u botua më 27 mars 2024, nga OBSH/Evropë (Organizata Botërore e Shëndetësisë). Ai identifikon "dixhitalizimin në rritje të ndërveprimeve të të rinjve" si shkakun kryesor të bullizmit kibernetik.
Shqipëria renditet në vendin e katërt, në listën e vendeve me përplasjet fizike më të shumta në numër, që kryesisht nisin nga rrjetet sociale.
Në një deklaratë për media të së njëjtës ditë, Drejtori Rajonal i OBSH-së për Evropën, Hans Kluge, tha se raporti ishte "një thirrje zgjimi".
“Me të rinjtë që kalojnë deri në gjashtë orë në internet çdo ditë, edhe ndryshime të vogla në shkallën e ngacmimit dhe dhunës mund të kenë implikime të thella për shëndetin dhe mirëqenien e mijëra njerëzve”, tha Kluge, duke theksuar si të mundshme vetëdëmtimin dhe vetëvrasjen.
Studiuesit u bënë thirrje pjesëmarrësve të studimit, adoleshentëve të moshave 11, 13 dhe 15 vjeç, të raportojnë sjelljen dhe përvojat e tyre me ngacmimin.
Mesatarisht, më shumë djem sesa vajza pranuan se kishin ushtruar dhunë ndaj bashkëmoshatarëve të paktën 2-3 herë në muaj gjatë dy muajve të fundit (para kohës së anketimit).
Dhe "prevalenca e përgjithshme e bullizmit kibernetik" ishte më e larta në moshën 13 vjeç dhe "dukshëm më e lartë" midis djemve të të gjitha moshave, shkruajnë autorët e studimit.
Ata vunë në dukje se mes djemve të anketuar, 15-vjeçarët në Lituani raportuan prirjen më të lartë për ngacmimin kibernetik të të tjerëve. Midis vajzave, 13-vjeçarët në Rumani kishin më shumë gjasa për t'u përfshirë në një sjellje të tillë.
Nga ana tjetër, rreth një në 10 djem dhe vajza raportuan se ishin ngacmuar në shkollë të paktën dy ose tre herë në muaj gjatë dy muajve të fundit.
“Në përgjithësi, 15% e adoleshentëve raportuan se ishin ngacmuar kibernetikë të paktën një ose dy herë në dy muajt e fundit (15% e djemve dhe 16% e vajzave)”, shkruajnë autorët e studimit.
Një në 10 adoleshentë raportoi se ishte përfshirë në përleshje fizike të paktën tre herë në 12 muajt e fundit (14% e djemve dhe 6% e vajzave).
Ngacmimi kibernetik: Një çështje gjinore?
Studiuesit thanë se zbuluan se djemtë shfaqnin një tendencë më të lartë ndaj agresionit dhe përfshirjes në përleshje fizike sesa vajzat. Por ata zbuluan se ngacmimi kibernetik ishte në rritje mes vajzave të moshës 11 dhe 13 vjeç.
Si e përkufizon studimi bullizmin kibernetik?
Në sondazh, studiuesit pyetën të rinjtë nëse ata kishin dërguar (ose kishin marrë pjesë në dërgimin e) "mesazhe të menjëhershme, postime në mur ose email, ose postim ose shkëmbim fotosh ose videosh në internet pa leje".
Autorët thanë se ndërsa ngacmimi kishte qenë "tradicionalisht" një formë "personale" e dhunës së bashkëmoshatarëve, "format virtuale të dhunës së bashkëmoshatarëve janë bërë veçanërisht të rëndësishme që nga fillimi i pandemisë COVID-19, kur bota e të rinjve u bë gjithnjë e më virtuale gjatë kohës së bllokimit."
Reduktimi i bullizmit kibernetik
Studiuesit thonë se shpresojnë se gjetjet e tyre do të përmirësojnë të kuptuarit e ngacmimit të adoleshentëve dhe dhunës së bashkëmoshatarëve në të gjithë Evropën, Azinë Qendrore dhe Kanada dhe do t'u mundësojnë ekspertëve të "shënjestrojnë ndërhyrjet në mënyrë efektive".
Kjo do të përfshinte "strategji të ndjeshme ndaj gjinisë" për të trajtuar dhe reduktuar problemin e ngacmimit dhe programe për të promovuar arsimimin dixhital, ndjeshmërinë dhe zgjidhjen e shëndetshme të konflikteve.
Në një email për DË, Joseph Hancock i HBSC shkroi: "Suksesi kërkon bashkëpunim të vazhdueshëm midis të gjitha palëve të interesuara. Ne u bëjmë thirrje individëve, familjeve, shkollave, komuniteteve dhe qeverive të punojnë krah për krah për të siguruar që të gjithë adoleshentët të kenë mjedise të sigurta dhe mbështetëse për të lulëzuar."
Kliko këtu për RAPORTIN E PLOTË
Vetëm një javë më parë, një grup të rinjsh u përleshën me njëri-tjetrin në Shkozë, në periferi të Tiranës, sherr që solli vdekjen e njërit prej tyre. Aurelio Dervishi u qëllua me thikë nga një 15-vjeçar gjatë konfliktit. Një vit më parë u vra në të njëjtën mënyrë dhe Stiven Toshkëzi. Ndërsa në Gramsh, po me thikë, u qëllua për vdekje 15-vjeçari Fabio Bici. Konfliktet e nisura nga rrjetet sociale që përfundojnë në konfrontime fizike kanë qenë të shumta. Jo pak herë, janë përfshirë dhe personazhë publikë, përmendim këtu rastin e përplasjes mes Kleviol Ahmetajt (Cllevio Serbiano) dhe reperit Rigels Rajku (Noizy).
-
Vrasja e Aurelio Dervishit, Gjykata lë në burg 4 autorët
4 Prill, 18:18 -
-
