GJERMANI-Gazeta gjermane DerSpiegel i kakushtuar një artikull të detajuar Shqipërisë, nga politika se si e shikon Perëndimi qeverisjen nga kryeministri Edi Rama e deri tek problematikat, si korrupsioni, varfëria, emigracioni dhe investimet në vendin tonë. Në artikull thuhet se Rama shihet nga këndvështrimi perëndimor si një stabilizues në Ballkan. Në shkrim citohen dhe disa deklarata të marra nga ish-zv.kryeministri, tashmë në arrati, Arben Ahmetaj, i cili thotë se përmbytja e vendit me kanabis nga viti 2014 deri në 2017 ishte axhenda e fshehur ekonomike e kryeministrit.
Një paragraf i kushtohet edhe marrëveshjes së emigrantëve me Italinë, ku Der Spiegel shkruan se sidomos modeli i tij i negociuar me Meloni-n ka ngjallur interes edhe përtej Italisë: plani për të strehuar në territorin shqiptar refugjatët dhe migrantët e kapur në ujërat mesdhetare italiane për të përcaktuar nëse janë të denjë për azil.
ARTIKULLI I PLOTË:
A po ballafaqohen krerët e qeverive evropiane me njerëzit e gabuar?
Kryeministri Edi Rama po ballafaqohet në Perëndim - edhe sepse ai ndihmon për të mbajtur larg refugjatët. Kundërshtarët e tij thonë: Ai e ka kthyer Shqipërinë në një autokraci të dominuar nga paratë e drogës.
Tani përcillet në Evropë si një trofe.
Në retreatin e CSU-së në janar, ai ishte i ftuari yll - Edi Rama, kreu i Partisë Socialiste të Shqipërisë. Në vitin 1991, ajo u trashëgua nga komunisti i epokës së gurit Enver Hodscha dhe Partia e Punëtorëve. Markus Söder shfrytëzoi rastin në Kloster Banz për të siguruar me besnikëri shqiptarët se vendi i tij “i përket BE-së”.
Në maj, Rama u shfaq së bashku me Zëvendëskancelarin Robert Habeck si folës paraprak në dhënien e çmimit Karls në Aachen - ku ngjallte frymën e tolerancës në kuptimin e Thomas Mann. Shkëmbimet shqiptare puthje thuajse rutinë me kryeministren e Italisë Giorgia Meloni, e cila u lejua në vilën e Ramës në Adriatik në verën e vitit 2023 dhe me familjen e saj.
Edi Rama, 60 vjeç, ka qeverisur dhe përfaqësuar Shqipërinë kandidate për anëtarësim në BE për njëmbëdhjetë vjet. Ai që pret mysafirë shtetërorë me atlete dhe gazetarët ndonjëherë zbathur. Një pasardhës i vonë i borgjezisë socialiste, shumëgjuhësh në një nivel të lartë. Dikur basketbollist i kombëtares, i njohur ndërkombëtarisht si artist pamor. Për shumë në Perëndim: fytyra kozmopolite e Shqipërisë.
Korrupsioni në të gjitha nivelet
Edhe Sekretari Amerikan i Shtetit, Antony Blinken, i bëri nder vetes në shkurt në kryeqytetin shqiptar, Tiranë dhe gjeti fjalë lavdëruese për "Edi-n" - jo më pak për reformën e tij në drejtësi: "Zyrtarët e korruptuar tani po mbajnë përgjegjësi", tha Blinken: "Anëtarë të krimit të organizuar vijnë në burg dhe humbasin pasuritë e tyre, ky është një ndryshim i madh."
Protestuesit kundër korrupsionit: Zemërimi po rritet
Megjithatë, në raportin e fundit vjetor të shtëpisë së Blinken, Departamentit të Shtetit, tingëllon ndryshe. Në lidhje me situatën në vendin e NATO-s, Shqipërinë në vitin 2023, thuhet: “Ka pasur korrupsion në të gjitha dikasteret dhe në të gjitha nivelet e qeverisë”. Kjo do të thotë edhe në krye. Kundërshtari politik i Ramës pretendon se sundimtari prej kohësh e ka kthyer vendin e tij në një autokraci të kontaminuar nga droga. Më saktësisht, ai toleroi avancimin e krimit të organizuar. Kreu i qeverisë e mohon këtë.
I përballur me akuzat përkatëse nga SPIEGEL, kryeministri telefonon vonë në mbrëmje dhe përpiqet të ndikojë në raportim: Ai i percepton akuzat si të kota, ofenduese dhe dëmtuese të pamerituara për vendin e tij.
Si mund të ishte, Rama u pyet në qershor nga një gazetar italian që njëri pas tjetrit nga rrethi i tij më i afërt u arrestua për korrupsion, përfshirë ministra të ndryshëm, vetëm ai vetë ishte ende në detyrë? Përgjigja e ftohtë e kreut të qeverisë shqiptare: “Në çdo pyll ka derra”.
Stabilizuesi i Ballkanit
Rama, i parë me sytë perëndimor, konsiderohet një stabilizues në Ballkan. Mbi të gjitha, modeli i tij i negociuar me Melonin është gjithashtu me interes përtej Italisë: plani për të testuar refugjatët dhe emigrantët në tokën shqiptare që janë marrë në ujërat italiane të Mesdheut për azilin.
Sa më popullor duket se Rama bëhet jashtë vendit, aq më shumë rritet zemërimi në mjedisin e tij të afërt. Ata nga rrethi i brendshëm, që dinë shumë dhe do të rrezikonin shumë në përputhje me rrethanat, flasin vetëm me sigurinë e anonimitetit. Të tjerët dalin në rrugë. Në korrik, protestuesit e zemëruar hodhën kokteje molotov në rezidencën zyrtare të Ramës në Tiranë. Tashmë janë hequr shenjat e djegies.
Në qendër të Tiranës kanë mbetur gjurmë të tjera, më të vjetra. Piramida, për shembull, një ndërtesë ku dikur qëndronte statuja e mermertë e diktatorit Enver Hoxha, e krijuar nga babai i Edi Ramës. Kristaq Rama ishte një artist i afërt me sistemin, i cili u vërtetua se kishte bashkënënshkruar një dënim me vdekje në vitin 1988 si anëtar i të ashtuquajturit Presidiumi Popullor: kundër poetit opozitar Havzi Nela, i cili më pas u var.
Kohët e reja, më të ndritshme simbolizohen nga një ndërtesë transparente prej qelqi dhe çeliku. Këtu ka selinë SPAK, prokuroria e Shqipërisë kundër korrupsionit. Ajo u themelua në vitin 2019 me nxitjen e SHBA-së dhe BE-së. Kreu në detyrë i autoritetit nuk konsiderohej i preferuari i Ramës. Në votimin vendimtar të betejës, ai ndoshta ka përfituar nga fakti që ambasadori amerikan kishte insistuar të vëzhgonte personalisht procedurën e duhur - një votë mosbesimi ndaj kreut të qeverisë.
Burgjet VIP me ofertë fitnesi
Bilanci i mëparshëm i autoritetit të SPAK duket kështu: Ministri i parë i Brendshëm i Ramës u dënua me tre vjet e katër muaj burg për shpërdorim detyre – fillimisht për trafik droge, në fund për një vepër tjetër. Ish-ministri i mjedisit i Ramës u dënua me gjashtë vjet e tetë muaj burg për korrupsion në shtator 2023. Zëvendësministrja e Shëndetësisë u desh të jepte dorëheqjen për shpërdorim detyre. Ish-shefi i tij më në fund shkoi në burg në korrik 2024 për përvetësim të fondeve të BE-së. Ish-ministri Ahmetaj 2022 tha: “Nuk jam gati të bëj veten kurban të kryeministrit” Më pas ministri Ahmetaj 2022: "Nuk jam gati të luaj si kok turku i kryeministrit"
Ndonëse në Shqipëri ekzistojnë tashmë të ashtuquajturat burgje VIP, siç zbuloi platforma kërkimore BIRN: qendrat e paraburgimit me departamente në të cilat personalitetet socialiste të rënë nga mëshira banojnë me kuzhinën, dushin dhe ofertën e tyre të fitnesit.
Megjithatë, ata nga rrethi i ngushtë i Ramës, të cilët kërcënohen me fatkeqësi, zakonisht preferojnë të nisen në kohë. Një prej tyre është Arben Ahmetaj, ministër i Ramës i Ekonomisë nga viti 2013, më pas i Financave dhe nga viti 2021 si zëvendëskryeministër numri dy në qeveri. Ndër vëzhguesit politikë në Tiranë, Ahmetaj trajtohet si një “arkëtar” prej kohësh dhe një figurë kyçe në sistemin e qeverisjes së kreut të qeverisë.
Në korrik 2022, Rama e shkarkoi atë - sipas raportimeve, materiali inkriminues Ahmetaj u grumbullua. Për kryeministrin e ndërgjegjshëm për pushtetin, shoqëruesi prej kohësh kërcënonte të bëhej rrezik. Një vit më vonë, parlamenti i dominuar nga socialistët i hoqi imunitetin Ahmetajt. I akuzuari për korrupsion dhe pastrim parash ka mundur t'i ikë pluhurit në kohë. Pak ditë më vonë, SPAK lëshoi një urdhër-arresti ndërkombëtar ndaj të fshehurit.
Sistemi Rama
"A ju shqetëson nëse pi puro?" pyet Arben Ahmetaj në takimin në një tarracë kafeneje në qendër të Luganos. Në të majtë shkëlqen liqeni, në të djathtë kalimtarët dhe turistët zviceranë bëjnë pazarin e fundit. Ahmetaj tashmë në moshë të re konsiderohej si ylli në rritje i socialistëve shqiptarë. Në vendlindje e quajnë “tigër”. Pavarësisht një urdhër-arresti ndërkombëtar, ai aktualisht po shijon mërgimin e tij në Lugano dhe shpreson për azil politik në Zvicër.
Ahmetaj nuk dëshiron të thotë asgjë për akuzat e ngritura ndaj tij në vendlindje. Për shembull, nëse ishte ai që tërhoqi zvarrë organizatorët e një skandali për impiantet shqiptare të djegies së mbetjeve. Ato projekte të dyshimta, shumë pak prej të cilave janë realizuar, por që i kanë kushtuar taksapaguesve shqiptarë treshifrorë milionë euro. Sipas gazetarëve të pavarur, paratë thuhet se kanë derdhur në xhepat e qarqeve të afërta me qeverinë, por edhe në ato media të mirëmenduara.
Edhe udhëtimet luksoze të Ahmetajt, me sa duket të financuara nga organizatorët e skandalit, në hotelet me pesë yje të Milanos apo në Côte d'Azur, luajnë vetëm një rol mbështetës në këtë takim. Preferon të flasë për Edi Ramën. Pra: Pas njëmbëdhjetë vitesh në pushtet, cili është faji i Ramës për faktin se Shqipëria është ende një nga vendet më të korruptuara në Evropë, sipas Transparency International, me gjithë financimet me miliarda perëndimore?
Ahmetaj fut puro të ftohur në tavëll dhe thotë për marrëdhënien e tij me Ramën, të cilin ndonjëherë e quan "Kim Jong Un" në aludim për diktatorin e Koresë së Veriut: "Nuk jam gati të luaj si koka e kryeministrit. Ai ka përfituar nga reforma në drejtësi, e cila u financua nga SHBA-ja dhe BE-ja, tani ai po përdor gjyqësorin kundër kundërshtarëve të tij politikë dhe kundër të gjithë atyre që kundërshtojnë kërkesën e tij për pushtet."
Ai dyshon, thotë ish-zëvendëskryeministri, se sistemi Rama po tolerohet në heshtje në Perëndim: "Nuk e kam idenë pse evropianët nuk duan të shohin se çfarë po ndodh në Shqipëri. Ata kanë shërbime të shkëlqyera inteligjence që e dinë në detaje, veçanërisht për pastrimin e parave dhe krimin e organizuar."
Ahmetaj konfirmon gjetjet e hetuesve, sipas të cilëve Shqipëria ishte kthyer në një narko-shtet të ushqyer nga trafiku i drogës gjatë mandatit të Ramës: “Përmbytja e vendit me kanabis nga viti 2014 deri në 2017 ishte axhenda e fshehur ekonomike e kryeministrit”. Rritja e krimit të organizuar, që ushqehet nga kjo, ka ndryshuar masivisht ekonominë dhe shoqërinë shqiptare: “Rama beson se ai ende kontrollon mjedisin kriminal, por tashmë është ai që kontrollohet”.
A po mbyllin sytë evropianët ndaj Ramës?
"Ursula von der Leyen e quan 'i dashur Edi'", ky është tashmë një sinjal," thotë Frauke Seebass nga zyra e Fondacionit për Shkencë dhe Politikë në Bruksel: "Duhet ta shihni fenomenin Rama në një kontekst më të gjerë - nga BE-ja, këndvështrimi, bëhet fjalë për një qasje të ngjashme me biznesin në përpjekje për të stabilizuar Ballkanin Perëndimor; Rama, ndryshe nga Aleksandar Vuçiç në Serbi, konsiderohet si jo antievropian, shumë më komod; prandaj u vendos që t'i mbyllnin sytë, nëse jo edhe dy."
A do të pasurohet Rama në kurriz të të tjerëve? "Nga perspektiva e Brukselit, kjo nuk është aq e rëndësishme," thotë Seebass: "Aderimi i Shqipërisë në BE nuk është gjithsesi për debat në të ardhmen e afërt."
Vetë kreu i qeverisë tha për televizionin shtetëror italian Rai: “Sinqerisht nuk shoh që politika në Shqipëri të ishte helmuar nga mafia”. Pretendimi i Ahmetajt se bosët e mafias hynin dhe dilnin në zyrën e tij është një imponim i rremë, aq më shkatërrues pasi "njerëzit priren të besojnë gënjeshtrat dhe jo të vërtetën".
Rama ka frikë për reputacionin e vendit të tij. “Kur bëhet fjalë për anëtarësimin në BE, durimi ynë është pothuajse i pafund”, siguroi kryeministri SPIEGEL dy vjet më parë në vilën e tij në Adriatik: Shqipëria ishte një diktaturë e izoluar, “Koreja e Veriut në Evropë, në të cilën ishte ende e rrezikshme të dëgjote Beatles në fund të viteve tetëdhjetë, prandaj them se, në terma absolut, ne kemi arritur më shumë në këto 30 vjet se çdo vend tjetër në Evropë."
Varfëria, papunësia, emigracioni
Statistikat thonë diçka tjetër. Sipas të dhënave të Institutit Shqiptar të Statistikave, më shumë se një e treta e 3.3 milionë banorëve të dikurshëm janë larguar nga vendi që nga viti 1991. Paga mesatare është rreth 750 euro. Pothuajse një e treta e të rinjve të mbetur janë të papunë.
“Shkrirja e interesave politike dhe mediatike me ato të kriminelëve dhe oligarkëve” – kështu funksionon sistemi Rama, thotë një ish-qeveritar që këmbëngul të mbetet anonim: “E gjithë kjo bëhet me bekimin e BE-së dhe SHBA-së. Nuk ka asnjë tender publik që të mos përfundojë në rrethin e tij të zgjeruar. Në thelb, Rama e çoi të gjithë vendin në krim, tanimë Shqipëria është e përshtatshme për një rast studimor për korrupsionin, e megjithatë Rama dinak arrin të gjejë njohje në perëndim."
Fatos Lubonja është ai që qëndron me emrin e tij edhe për kritikat themelore ndaj kreut të qeverisë. Shkrimtari dhe autori i shquar konsiderohet ndërgjegjja e së majtës shqiptare. Lubonja është djali i një të besuari të ngushtë të Hoxhës, i cili u kritikua më pas. Ai qëndroi në burg për 17 vjet, shumicën e kohës në kampe pune si miniera famëkeqe e Spaçit. Vetëm në vitin 1991, kur një nga të burgosurit e fundit politikë, ai u lirua.
“Unë e njoha veten te Edi Rama i ri," - thotë Lubonja, - "të dy donim të dilnim nga hija e baballarëve tanë pranë regjimit." Tashmë në vitin 2000, megjithatë, Rama u bë kryetar i Bashkisë së Tiranës, që nga viti 2013 është kreu i qeverisë. Vitet e gjata në pushtet e kanë ndryshuar shokun e tij, thotë Lubonja: “Ai është bërë një narcisist i egër, një djalë i zgjuar pa bindje, doktor Jekyll ditën dhe zoti Hyde natën, ai që ka nevojë për fuqinë si oksigjeni për të marrë frymë."
Lubonja ankohet gjithashtu se Perëndimi, veçanërisht familja e partisë socialiste evropiane, po mbyll sytë ndaj realitetit të zymtë shqiptar. “Çfarë është nafta për vendet e tjera, në Shqipërinë e Ramës janë trafikantët e drogës me paratë e tyre”, thotë ish-disidenti. Në debatin e fundit të përbashkët, ai e quajti kryeministrin “mashtrues”, që ndoshta ishte i njëjtë: “Sepse është krokodil – gojë e madhe dhe pa veshë”.
Nga kanabisi te kokaina
Rama synon mandatin e katërt vitin e ardhshëm. Me perspektiva të mira për sukses. “90 për qind e komuniteteve tani janë në dorën e tij, thuajse kushte ruse”, thotë gazetarja investigative Klodiana Lala: “Përderisa dikush ngrihet dhe thotë: “Unë personalisht i kam vënë para Edi Ramës”, asgjë nuk do të ndodhë me të do të qeverisë ligji i heshtjes së mafies, ligji i Omertà-s.»
Disa hetues konfirmojnë për televizionin shtetëror italian Rai dhe SPIEGEL se ka kontakte në nivelin më të lartë të qeverisë me krimin e organizuar. Tregtia fillestare e kanabisit ishte shndërruar në biznesin e tonëve kokainë. Unidatët shqiptarë janë lidhur me N'drangheta kalabreze dhe me kartelet e Amerikës Latine.
Prokurori italian Francesco Mandoi, i punësuar përkohësisht nga Rama si komisioner kundër korrupsionit, nxjerr një bilanc të kthjellët: "Bosët e drogës kanë njerëzit e tyre kudo në administratë, në institucione; tani janë në gjendje ta bëjnë qeverinë të urtë". Ai vetë, sipas Mandoit, me paralajmërimet e tij nuk kishte marrë asnjë përgjigje në krye të qeverisë.
Investime nga Kushner dhe Grenell
Paratë e mafies shqiptare të drogës pasqyrohen jo pak në formën e rrokaqiejve, të cilët kanë ndryshuar peizazhin e qytetit dikur të zymtë të Tiranës. Ndërtimi do të vazhdojë edhe në bregdetin e Adriatikut. Dhëndri i Donald Trump, Jared Kushner dhe ish komisioneri amerikan për Ballkanin, Richard Grenell, po planifikojnë investime të mëdha atje me bekimin e Ramës. Rama, Grenell dhe Trump e kanë njohur dhe vlerësuar njëri-tjetrin që nga koha kur ndoqën planin për të ridimensionuar kufijtë e Kosovës dhe Serbisë nën sytë e përfaqësuesit të atëhershëm të BE-së për Punët e Jashtme.
Ish-presidenti Berisha në Tiranë: “Shqipëria është një lloj diktature, shteti i parë dhe i vetëm i drogës në Europë.”
A po derdh Rama argjendin e vendit të tij në këmbim të vullnetit të mirë politik? Ish-agjenti i lartë i FBI-së, tashmë i dënuari, Charles McGonigal, pranoi se ishte marrë ryshfet në Shqipëri për shërbime në interes të qeverisë. Ai ka pranuar edhe disa takime me Edi Ramën në godinën e qeverisë. Kryeministri mohon sjelljen e fajshme.
"McGonigal u pagua nga njerëz të zyrës së Ramës," thotë Sali Berisha, presidenti i parë i Shqipërisë për zgjedhjet e lira në 1992 dhe bashkëthemelues i Partisë Demokratike. Berisha ndodhet në arrest shtëpie. Ai akuzohet edhe për korrupsion, SHBA-të i kanë ndaluar hyrjen. Për më shumë se 200 ditë, ish-kreu i shtetit nuk lejohet të largohet nga shtëpia e tij. Ai herë pas here pret mysafirë. Vetëm pak minuta më parë Ilir Meta doli nga dera.
Afati kaloi: Hapja e kampeve italiane të refugjatëve në Shqipëri u vonua edhe më tej
Hapja e kampeve italiane të refugjatëve në Shqipëri u vonua më tej. Migrimi në Evropë: Kështu duhet të funksionojë marrëveshja e Melonit për refugjatët me Shqipërinë raporton Frank Hornig nga Gjadër, Shëngjin dhe Tirana.
“E mbaj mend ende mirë diktaturën Hodsha – as atëherë nuk ishte aq centraliste sa është tani nën Ramën”, thotë gati tetëdhjetë vjeçari, i cili mban një kravatë të verdhë dhe mansheta argjendi me këmishën e tij të bardhë: "Shqipëria është një lloj diktature, shteti i parë dhe i vetëm i drogës në Europë”.
Berisha nxjerr tabletin e tij dhe tregon të dhëna që vërtetojnë se edhe vëllai i Edi Ramës, Olsi, është i përfshirë në trafik droge. Olsi Rama i mohoi akuzat. Berisha, megjithatë, këmbëngul në pretendimin e tij se Perëndimi është i verbër ndaj kushteve të vërteta në Shqipëri: "Ju marshoni me sy të lidhur drejt një katastrofe".
