TIRANË- Kreu i Strukturës së Posaçme kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar, Altin Dumani, në tryezën e organizuar nga Qendra për Studim dhe Demokraci, ka diskutuar për institucionin që ai drejton. I pranishëm ishte edhe ambasadori i Bashkimit Europian, Silvio Gonzato. Fjalën e tij Dumani e nisi duke u shprehur se SPAK nuk është një institucion represiv, duke iu referuar të gjitha kritikave që janë bërë nga politika në drejtim të Prokurorisë së Posaçme.
Duke iu përgjigjur pyetjes së Gerti Shellës lidhur me caktimin e masës së sigurisë, Dumani tha se vetëm 9% janë hetuar në masë sigurimi arrest me burg dhe shumica prej tyre janë pjesë e krimit të organizuar.
“Ne i njohim mirë kriteret dhe përpiqemi të jemi strikt në caktimin e llojit të masës së sigurimit, çdo hetim ka dinamikën e vetë dhe ka nevojat e veta për masat e sigurimit, por përpjekja për të vendosur SPAK si një institucion represiv është një përpjekje e dështuar sepse shifrat flasin vetë. Vetëm më pak se 9% janë në paraburgim dhe këta janë për vepra penale që lidhen me krimin e organizuar. Sa i takon veprës penale të korrupsionit dhe veprave penale të kryera në detyrë, rreth 49% janë hetuar në gjendje të lirë. Janë hetuar me masa sigurimi detyrim paraqitje në policinë gjyqësore shumë subjekte, janë hetuar në arrest shtëpie, apo ndalim i daljes jashtë shetit. Kështu që kjo situata në raport me SPAK nuk është ajo që paraqitet. Jemi shumë të vëmendshëm dhe të kujdesshëm. Madje, ka një trend në rënie për aplikimin e arrestit me burg,”- shtoi Dumani.
Më tej, kreu i SPAK deklaroi se ka pavarësi të plotë dhe ka kryer hetime të guximshme kundër zyrtarëve të lartë, por nuk janë lënë as grupet kriminale.
"Konstatohet një progres i arritur nga SPAK, që është në gjendje të kryerje në pavarësi të plotë hetime të guximshme kundër zyrtarëve të lartë, që kanë dëshmuar se epoka e paprekshmërisë po lëkundet. Bashkëpunimi me Interpol, Europol dhe Eurojust është shtuar. Lufta ndaj pastrimit të parave kërkon të japë mesazhe të qarta se krimi nuk mund të blejë apo shpërblejë. Hetimi pasuror bëhet që krahas dënimit penal, të bëhet i mundur edhe privimi i autorit të veprës penale që të gëzojë pasurinë që dyshohet se është vënë në mënyrë të paligjshme.
Unë kam nxjerrë edhe një udhëzim për hetimet pasurore e financiare. Hetimet janë të shumta dhe është një çështje që do kohë dhe kujdes. Kur të shikoni raportin vjetor tonin është edhe një rast konkret që do të publikohet. Nga rreth 30 milionë euro të konfiskuara, një pjesë të mirë zënë pasuritë e konfiskuara ndaj subjekteve që i përkasin veprës penale të korrupsionit. Subjekte e krimit shqiptar preferojnë shumë kriptomonedhën në transaksionet e tyre. Në vitin 2024 ne kemi arritur të sekuestrojmë një vlerë prej gati 10 milionë euro në kriptomonedha, kjo ka qenë një punë në grup, një hetim i përbashkët me agjenci të huaja të zbatimit të ligjit, gjithashtu për herë të parë SPAK ka hetuar edhe dy organizata kriminale”, tha Dumani.
Sa i përket çështjes së kontrollit të SPAK, Dumani tha se Prokuroria e Posaçme kontrollohet më shumë se asnjë institucion tjetër. Madje pranoi se hetojnë edhe njëri-tjetrin.
“Ne jemi institucioni më i kontrolluar dhe më i monitoruar. Ne kemi një kontroll të brendshëm, për shkak të parashikimit në ligj. Edhe në praktikë, jemi shumë të vëmendshëm edhe karshi çdo shkelje të ligjit nga prokurorët e SPAK, BKH dhe administrata jonë. Ne hetojmë edhe njëri- tjetrin. Ne kontrollohemi nga gjykatat e të gjitha niveleve, shkalla e parë, Apeli, Gjykata e Lartë dhe Gjykata Kushtetuese”-tha Dumani.
Ndërsa, i ulur krah tij, gjyqtari Erion Bano, duke iu referuar edhe akuzave që i ka bërë nga qelia kryebashkiaku Erion Veliaj, por jo vetëm, kishte një mesazh. Sipas tij, të gjithë ata që kanë pikëpyejet lidhur me integritetin e hetuesëve dhe gjyqtarëve të SPAK dhe GJKKO, t'i drejtohen organteve kompetente.
"Ndihem shumë i nderuar nga raporti, ku janë vlerësuar të gjitha arritjet e GJKKO. Drejtësia nuk është gjë tjetër veçse në shërbim. GJJKO është për ta bërë më mirë shërbimin dhe ta rrisë. Nga 2020-2024 kemi mbi 400 vendime që janë shtuar çdo vit. Në 2020 ishin mbi 2000 vendime, teksa në 2024 kemi mbi 3585 vendime. Kur kemi pasur edhe mungesa gjyqtarësh. Kemi dhënë 3585 vendime gjatë vitit 2024, me gjysmë kapacitetesh. 99% e çështjeve janë përfunduar. Ndryshe nga të gjitha gjykatat e tjera, nuk krahasohet volumi dhe cilësia. Punojmë 7 ditë në javë dhe mbi orarin zyrtar. Produktiviteti i Gjykatës, pothuajse me gjysmë kapaciteti, është mbi 99%. Pothuajse sa çështje janë regjistruar, po aq janë procesuar brenda vitit kalendarik. Pra duke diskutuar edhe cilësinë që nuk krahasohet, edhe pse në këto kushte e rrethana. Pra gjyqtarët duhet të punojnë jo 5 ditë, por edhe 7 ditë, edhe jashtë orarit zyrtar.
Lidhur me integritetin e gjyqtarëve, si GJKKO ashtu edhe SPAK dhe BKH janë institucione më të monitoruara për shkak të ligjit dhe Kushtetutës.
Sa i takon kritereve që të bëhesh pjesë e GJKKO ka një kontroll të posaçëm në organet e Vettingut. Vettingu ishte më i thellë, dhe qëllimi ishte për të kthyer besimin e qytetarëve në sistemin e drejtësisë. Në momentin kur kalojmë këtë filtër ndryshe nga gjyqtarët e tjerë. Integriteti këtu është prezumuar, kush ka dyshime ti adresojë në organet kompetente. Vettingu që i është bërë gjyqtarëve të GJKKO nuk i është bërë asnjë gjyqtari.
Jo vetëm gjyqtarët, por edhe familjarët i janë nënshtruar një kontrolli të pasurisë, monitorimit nga Drejtoria e Pastrimit të Parave, përgjohen në kohë reale të gjitha mesazhet komunikimit, sa i përket inegritetit parimet nga Strasburgu e ato ndërkombëtare kanë një parim shumë të rëndësishëm që prezumohet integriteti dhe besueeshmëria e gjyqtarëve në momentin që janë emëruar, kush ka indicie ndaj integritetit duhet t’i adresojë ato në organet kompetente, nuk mund t’i bëhet gjyqi gjyqtarëve, këtë mund ta bëjë një gjykatë më e lartë. Këto janë parime që të kuptohet kjo,"-shtoi Bano.
Në fund, ambasadori Gonzato theksoi mbështetjen e fortë që BE ka ndaj SPAK si një institucion i pavarur. Madje e ka cilësuar si një pikë kyçe ku Shqipëria të mund të arrijë anëtarësimin e saj në BE./ZËRI
