FRANCË- Një tregtar ka fituar një rast për të fituar 4.2 milionë euro të ardhura nga shitja e një maskë të rrallë afrikane, që gjeti në papafingo, të një çifti të moshuar francez. Ai kishte shkuar për të ndihmuar në pastrimin e papafingos të çiftit, të cilët ia shitën maskën për 150 euro (129 £; 165 dollarë).
Çifti paditi tregtarin, me argumentin se ata ishin mashtruar për vlerën e sendit. Por gjyqtari nuk u pajtua, duke thënë se ata nuk kishin arritur të vlerësonin vlerën e vërtetë të veprës së artit. Maska e rrallë Ngil, e krijuar nga populli Fang i Gabonit, besohet të jetë një nga vetëm 10 në total në botë.
Maska ishte veshur nga anëtarët e shoqërisë sekrete Ngil. Historianët besojnë se anëtarët udhëtuan nëpër fshatra duke kërkuar për ngatërrestarë, duke përfshirë magjistarë të dyshuar. Maska prej druri e shekullit të 19-të ka të ngjarë të jetë blerë në rrethana të panjohura rreth vitit 1917 nga René-Victor Edward Maurice Fournier, një guvernator kolonial francez dhe gjyshi i paditësit.
Ajo u mbajt në pronësi të familjes, derisa iu shit tregtarit. Çifti kishte shkuar në gjykatë për të kërkuar një pjesë të të ardhurave të shitjes, duke pretenduar se tregtari i kishte mashtruar në lidhje me vlerën e vërtetë të maskës. Tregtari mohoi të dinte se maska ishte kaq e vlefshme dhe tha se kishte treguar vullnet të mirë duke i ofruar çiftit 300,000 €, vlerësimi fillestar i maskës.
Gjykatësi vendosi në favor të tregtarit dhe tha se çifti nuk kishte treguar kujdesin e duhur në vlerësimin e vlerës historike dhe artistike të maskës. Është e paqartë nëse oferta fillestare e tregtarit për pronarët fillestarë ende qëndron. Gaboni gjithashtu kishte kërkuar që shitja e maskës të ndalohej, me arsyetimin se ajo i përkiste vendit si një trashëgimi kulturore. Por gjykata e hodhi poshtë edhe këtë argument.
Gaboni ishte një koloni francize, në kohën kur Fournier mori maskën. Dhjetëra e mijëra vepra të artit afrikan mbahen jashtë kontinentit. Shumica u hoqën gjatë epokës koloniale, ndonjëherë në rrethana të diskutueshme. Presidenti francez Emmanuel Macron ka bërë thirrje më parë për kthimin e veprave të artit afrikan. “Nuk mund të pranoj që një pjesë e madhe e trashëgimisë kulturore të disa vendeve afrikane të jetë në Francë”, tha ai në vitin 2017./ZËRI/
