TIRANË- Një grup protestuesish kundër turizmit, i lagën vizitorët në Barcelonë me pistoleta uji gjatë një demonstrate këtë muaj, duke i përzënë ata nga restorantet. Ndërsa imazhet e sulmit u përhapën në shtyp, nga SHBA-ja në Kinë e Australi dhe shkaktuan një krizë për qytetin spanjoll, veprimi u dënua nga drejtuesit e turizmit.
"Njerëzit janë të inatosur,"- thoshte Martí Cusó, i cili drejtoi në marshimin e 3000 personave.
Por reagimi kundër turizmit, megjithatë, shtrihet shumë përtej Barcelonës. Evropa është quajtur muzeu i botës dhe Mesdheu ka lulëzuar si vendpushimi. Vendet evropiane pritën 709 milionë vizitorë ndërkombëtarë vitin e kaluar, duke shënuar një rritje të personave që vinin nga Amerika e Veriut.
Por në disa vende masa e "kërkuesve të kënaqësisë" është rritur aq shumë sa durimi i vendasëve është sosur. Më shumë se çdo vend tjetër, Spanja është në vijën e parë të pritjes së turistëve. Spanja është vendi i dytë më i vizituar në botë, duke pritur 85 milionë udhëtarë të huaj vitin e kaluar. Ky vend varet më shumë nga turizmi sesa Franca, destinacioni kryesor, dhe merr më shumë vizitorë për frymë.
Këtë vit duket se në Spanjë çmimet janë bërë të papërballueshme për vendasit. Banorët ankohen se banesat janë bërë të papërballueshme, transporti publik nuk mban më dhe qendrat e qyteteve mesjetare po “mbyten" nga qytetarët. Pavarësisht se i "sulmuan" me pistoleta me ujë turistët, qëllimi i protestave nuk kanë qenë fare udhëtarët.
"Nuk janë ata përgjegjësit. Përgjegjësia i takon industrisë së turizmit dhe qeverive që e kanë lejuar industrinë të bëjë çfarë të dojë,”-tho Cuso.
I ulur në një bar të rrallë që ende frekuentohet nga vendasit brenda mureve të gurta të lagjes gotike të Barcelonës, ai pi një kafe 1,60 euro dhe vajton për vështirësinë e gjetjes së çmimeve të tilla në një botë me Starbucks dhe inflacion. Gjatë gjashtë dekadave, industria është kthyer në një motor pune dhe fitimesh. Ajo e ka ngritur Spanjën në rangun e vendeve të pasura dhe përbën 12-13 për qind të PBB-së kombëtare. Por një slogan në Ishujt Kanarie përmblodhi një ndjenjë të përbashkët: Turizëm, po. Por jo si ky.
Jordi Hereu, ministri i turizmit i Spanjës, është i ndërgjegjshëm se duhen gjetur ekuilibrat.
"Rekordi i vizitorëve të vendit vitin e kaluar ishte një sukses i padiskutueshëm,"-tha ai.
Pyetja është, si mund të rregullohet sektori i tij i turizmit - dhe me çfarë kostoje ekonomike?
Ardhja fillestare e vizitorëve gjeneron eufori. Kjo i hap rrugën apatisë pasi ato merren si të mirëqenë, e ndjekur nga bezdia ndërsa afrohet mbingopja. Faza e fundit, antagonizmi, karakterizohet nga shprehje të hapura të armiqësisë ndaj turistëve. Që në vitin 2001, Ishujt Kanarie vendosën një moratorium për ndërtimet e reja në zonat turistike si një përpjekje për të kontrolluar shifrat. 10 vjet më parë, mes trazirave sociale për masat shtrënguese të eurozonës, Barcelona pa protestat e saj të para në shkallë të gjerë kundër turizmit. Por që atëherë natyra e problemit ka ndryshuar.
Së pari, kërkimi i eksperiencave dhe autenticitetit u bë viral: më shumë turistë filluan të largoheshin nga plazhet dhe qendrat e qyteteve për t'u dyndur në festivalet e lagjeve, fshatrat e izoluar dhe parqet natyrore. Më pas, ndodhi pandemia e koronavirusit. Kur pandemia u qetësua, udhëtarët u kthyen me "uri" të re dhe politikëbërësit (për shkak të borxheve gjatë karantinës) ishin të dëshpëruar për t'i mirëpritur ata.
“Nuk është çështja e numrave, është se qytetet, rajonet dhe madje edhe vende të tëra po kthehen në shoqëri të turizmit. Që do të thotë se peizazhet e tyre, ekonomitë e tyre, vetë-imazhi i tyre po funksionalizohen për t'i shërbyer turistëve. Është një formë kolonizimi.”
Në rastin e Barcelonës, pakënaqësia bashkon dy çështje: snobizmi konservator për klasat e ulëta të vizitorëve dhe antikapitalizmin e majtë!
Mjetet juridike të propozuara për mbiturizmin mund të ndahen në katër kategori. E para, dhe në dukje më e thjeshta, është një mbikëqyrje më e mirë dhe kontrolle më të forta nga qeveritë rajonale dhe komunale. Zgjidhja e dytë është ndryshimi i llojit të turistëve që tërheq një destinacion.
"Ne nuk duam që turistët që vijnë të bëjnë atë që nuk mund të bëjnë në vendet e tyre. Ne nuk duam që turistët që vijnë të dehen. Ne nuk duam që turistët që vijnë këtu të hanë lirë," thotë Mateu Hernández, drejtor i përgjithshëm i Turisme de Barcelona, një agjenci publike-private që promovon qytetin.
Zgjidhja e tretë për mbiturizmin, e shtyrë nga shumë në industrinë e udhëtimeve, mbështetet në idenë se rrënja e problemit nuk është se ka shumë njerëz, por nuk ka kapacitet. Nevojiten investime të bashkërenduara në strehim, transport urban dhe sistemet e ujit. Zgjidhja përfundimtare, më radikale e propozuar është tkurrja e numrit të përgjithshëm të turistëve ndërkombëtarë. Versioni antikapitalist hedh poshtë nocionin e udhëtimit jashtë vendit si një të drejtë, por thekson nevojën për të ulur emetimet e karbonit nga transporti dhe tërheq vëmendjen e atyre që ende nuk mund të përballojnë asnjë lloj pushimesh.
Të tjerë propozojnë taksat e turizmit për të dekurajuar vizitorët. Një shembull është tarifa e 100 dollarësh për natë e vendosur nga mbretëria e Butanit. Taksa e Barcelonës është maksimumi 6.75 euro për natë.
Vetë vizitorët duken të patrazuar dhe sjellja e tyre ka ndryshuar pak.
Marrë dhe përkthyer nga "Financial Times"
