GAZA- Ismail Haniyeh, lideri i Hamasit që u vra në Iran, ishte fytyra e ashpër e diplomacisë ndërkombëtare të grupit palestinez, ndërsa lufta shpërtheu në Gaza, ku tre nga djemtë e tij u vranë në një sulm ajror izraelit.
Por pavarësisht retorikës, ai u pa nga shumë diplomatë si i moderuar në krahasim me anëtarët më të ashpër të grupit të mbështetur nga Irani brenda Gazës.
I emëruar në detyrën kryesore të Hamasit në vitin 2017, Haniyeh u zhvendos midis Turqisë dhe kryeqytetit të Katarit, Doha, duke i shpëtuar kufijve të mbyllur të Rripit të Gazës dhe duke i mundësuar atij që të veprojë si negociator në bisedimet e armëpushimit ose të bisedojë me aleatin e Hamasit, Iranin.
“Të gjitha marrëveshjet e normalizimit që ju shtetet arabe nënshkruat me Izraelin nuk do t’i japin fund këtij konflikti”, deklaroi Haniyeh në televizionin Al Jazeera me bazë në Katar, menjëherë pasi luftëtarët e Hamasit nisën bastisjen e 7 tetorit.
Tre nga djemtë e Haniyeh, Hazemi, Amiri dhe Mohammad u vranë më 10 prill kur një sulm ajror izraelit goditi makinën që po drejtonin, tha Hamasi. Haniyeh humbi gjithashtu katër nga nipërit e tij, tre vajza dhe një djalë, në sulm, tha Hamasi.
Haniyeh kishte mohuar deklaratat izraelite se djemtë e tij ishin luftëtarë të grupit dhe tha se interesat e popullit palestinez janë vënë përpara çdo gjëje kur u pyet nëse vrasja e tyre do të ndikonte në bisedimet e armëpushimit.
Me gjithë gjuhën e ashpër në publik, diplomatët dhe zyrtarët arabë e kishin parë atë si relativisht pragmatik në krahasim me zërat më të ashpër brenda Gazës, ku krahu ushtarak i Hamasit planifikoi sulmin e 7 tetorit.
-
-
Vritet në Iran lideri i Hamasit
31 Korrik, 08:22
Ndërsa i tha ushtrisë izraelite se do ta gjenin veten të mbytur në rërën e Gazës, ai dhe paraardhësi i tij si lider i Hamasit, Khaled Meshaal, lëvizën rreth rajonit për bisedime mbi një marrëveshje armëpushimi të ndërmjetësuar nga Katari me Izraelin, që përfshiu shkëmbimin e pengjeve për palestinezët në burgjet izraelite si dhe më shumë ndihmë për Gazën.
Izraeli e konsideron të gjithë udhëheqjen e Hamasit si terroriste dhe ka akuzuar Haniyeh, Meshaal dhe të tjerët se vazhdojnë të tërheqin fijet e organizatës terroriste Hamas.
Por sa shumë dinte Haniyeh për sulmin e 7 tetorit nuk është e qartë. Plani, i hartuar nga këshilli ushtarak i Hamasit në Gaza, ishte një sekret aq i ruajtur saqë disa zyrtarë të Hamasit dukeshin të tronditur nga koha dhe përmasat e tij.
Megjithatë, Haniyeh, kishte një dorë të madhe në ngritjen e kapacitetit luftarak të Hamasit, pjesërisht duke ushqyer lidhjet me Iranin, i cili nuk e fsheh mbështetjen e tij për grupin.
Kur u largua nga Gaza në 2017, Haniyeh u pasua nga Yahya Sinëar, një lidër i ashpër që kaloi më shumë se dy dekada në burgjet izraelite dhe të cilin Haniyeh e kishte mirëpritur përsëri në Gaza në 2011 pas një shkëmbimi të të burgosurve.
“Haniyeh po udhëheq betejën politike për Hamasin me qeveritë arabe”, tha Adeeb Ziadeh, një specialist për çështjet palestineze në Universitetin e Katarit, para vdekjes së tij, duke shtuar se ai kishte lidhje të ngushta me më shumë figura të vijës së ashpër në grup dhe krahun ushtarak.
“Ai është fronti politik dhe diplomatik i Hamasit”, tha Ziadeh.
Haniyeh dhe Meshaal takuan zyrtarë të shumtë në Egjipt, i cili gjithashtu ka pasur një rol ndërmjetësues në bisedimet e armëpushimit. Haniyeh udhëtoi në fillim të nëntorit për në Teheran për t’u takuar me liderin suprem të Iranit Ayatollah Ali Khamenei, raportoi në atë kohë media shtetërore iraniane.
Tre zyrtarë të lartë i thanë Reuters se Khamenei i kishte thënë udhëheqësit të Hamasit në atë takim se Irani nuk do të hynte në luftë, pasi nuk i ishte lajmëruar paraprakisht për këtë.
Si i ri, Haniyeh ishte një student aktivist në Universitetin Islamik në qytetin e Gazës. Ai iu bashkua Hamasit kur u krijua Intifada e Parë Palestineze (kryengritja) në vitin 1987. Ai u arrestua dhe u dëbua për pak kohë.
Haniyeh u bë një mbrojtës i themeluesit të Hamasit, Sheikh Ahmad Yassin, i cili ashtu si familja e Haniyeh, ishte një refugjat nga fshati Al Jura pranë Ashkelon. Në vitin 1994, ai i tha Reuters se Yassin ishte një model për të rinjtë palestinezë, duke thënë se ata kanë mësuar prej tij dashurinë për Islamin dhe sakrificën për këtë Islam dhe jo për t’u gjunjëzuar para këtyre tiranëve dhe despotëve.
Në vitin 2003 ai ishte një ndihmës i besuar i Yassin-it, i fotografuar në shtëpinë e Yassin-it në Gaza duke mbajtur një telefon në veshin e themeluesit të Hamasit pothuajse plotësisht të paralizuar. Yassin u vra nga Izraeli në vitin 2004.
Haniyeh ishte një avokat i hershëm i hyrjes së Hamasit në politikë. Në vitin 1994, ai tha se formimi i një partie politike do t’i mundësonte Hamasit të përballej me zhvillimet e mëtejshme.
Fillimisht i rrëzuar nga udhëheqja e Hamasit, më vonë u miratua dhe Haniyeh u bë kryeministër palestinez pasi grupi fitoi zgjedhjet parlamentare palestineze në vitin 2006, një vit pasi ushtria izraelite u tërhoq nga Gaza. Grupi mori kontrollin e Gazës në vitin 2007.
Në vitin 2012, kur u pyet nga gazetarët e Reuters nëse Hamasi e kishte braktisur luftën e armatosur, Haniyeh u përgjigj “natyrisht që jo” dhe tha se rezistenca do të vazhdojë në të gjitha format – rezistencë popullore, rezistencë politike, diplomatike dhe ushtarake. /ZËRI/
