SHBA- Në fillim të këtij muaji, autoritetet kolumbiane arrestuan shtetasen venezueliane Wanda del Valle Bermúdez Viera, e njohur si "foshnja e vogël e krimit", e cila kërkohej nga Interpoli, FBI dhe departamentet e policisë në të gjithë Amerikën Latine. Ajo kërkohej për akuza në lidhje me shfrytëzimin seksual, zhvatjen, shpërndarjen e armëve të zjarrit, vrasjet me porosi dhe trafikimin e qenieve njerëzore, për të cilat mblidhte deri në 7 milionë dollarë në muaj.
Historia e Bermúdez Viera, i cili në vitin 2019 dyshohet se krijoi grupin "Los Llaneros de Sangre Fría" në Peru - një fraksion i megagandës kriminale venezueliane të njohur si El Tren de Aragua - është shpërndarë gjerësisht nga mediat spanjolle, të cilat evidentojnë praninë e tyre në rrjetet sociale që tregojnë jetën e saj luksoze.
Bermúdez Viera është vetëm një shembull i një fenomeni shumë më të madh: ngritja e grave në strukturat më të dhunshme dhe të rrezikshme të krimit të organizuar në Amerikën Latine. Një studim i fundit nga Grupi Ndërkombëtar i Krizave, një organizatë e pavarur e përkushtuar ndaj analizës së çështjeve të sigurisë, zbuloi se numri i grave të akuzuara për një vepër penale në lidhje me krimin e organizuar u rrit nga 5.4% në 2017 në 7.5% në 2021.
"Ndërsa shumë nga gratë e akuzuara se i përkasin grupeve kriminale mund të jenë të pafajshme, të dhënat etnografike të mbledhura nga Grupi i Krizave për këtë raport dhe analiza të tjera të ekspertëve mbështesin tezën se gratë përfshihen gjithnjë e më shumë në këto grupe," thanë studiuesit në "Partners in Crime".
Sipas studiuesve të Grupit të Krizave, në këto organizata kriminale gratë zënë pozicione që variojnë nga “veprimtaritë ilegale të nivelit të ulët vetëm për ekzistencë” deri në postet më të larta. Domethënë, disa janë bërë bose, apo “narkobosse”.
"Diçka që më befason shumë është habia e njerëzve që nuk mund të besojnë se gratë dinë të organizojnë logjistikën, si të pastrojnë para, madje edhe si të ekzekutojnë operacione të dhunshme," tha Deborah Bonello, një gazetare e specializuar në çështjet e sigurisë dhe autore e botuar së fundmi "Narcas: Ngritja sekrete e grave në kartelet e Amerikës Latine", e cila thellohet në jetën dhe krimet e disa prej grave më të fuqishme në strukturat kriminale si kartelet.
“Nëse shohim që ka gra që menaxhojnë kompani si Meta, banka, organizata super të mëdha, pse e kemi kaq të vështirë të kuptojmë që ato veprojnë në të njëjtën mënyrë në botën e krimit?"- tha Bonello.
Megjithëse ka precedentë të famshëm për shtimin e grave në këto aktivitete – si kolumbianja e ndjerë Griselda Blanco dhe kilianja Yolanda Sarmiento – libri i Bonello përshkruan ngritjen dhe rënien e grave të tjera që nuk u përshtaten stereotipeve skandaloze të falsifikuara nga kriminelët famëkeq si Pablo Escobar, vëllezërit Rodríguez Orejuela dhe Joaquin "El Chapo" Guzmán.
“Mendoj se kartelet nuk janë organizata ideologjike, por organizata biznesi. Dhe kur shohin se gratë mund të vrasin, pastrojnë para, transportojnë mallra, atëherë ata i përdorin aftësitë e tyre. Nuk i përjashtojnë sepse janë femra, është çështje parash, fitimesh”, tha Bonello.
Në "Narcas", Bonello tregon historinë e një numri grash, duke përfshirë meksikanen Guadalupe Fernández Valencia, e cila ishte dora e djathtë e Chapo Guzman; Sebastiana Cottón Vásquez, një fshatare nga Guatemala fitoi pushtet brenda mafias dhe Marllory Chacón Rossell, bashkëpunëtorja e Cottón, e cila, sipas DEA, përfundoi duke u bërë një nga trafikantet më pjellore të drogës në Amerikën Latine.
Libri gjithashtu tregon jetën e Digna Valle nga Hondurasi, e cili ishte fytyra femërore e kartelit brutal të Valle, si dhe motrat Lemus, të cilat u rritën në Guatemaladhe krijuan një forcë brutale që ndikoi në rajon. Sipas autorit, një gjë që ndajnë të gjitha këto gra është dëshira e tyre për të ushtruar pushtetin nga 'hijet'.
"Burra si Pablo Escobar dhe El Chapo krijuan figurën e trafikantit të drogës në Amerikën Latine. Në përgjithësi, shoh që femrat kanë më pak dëshirë për të tërhequr vëmendje,”- tha ajo.
Bonello gjithashtu thekson në librin e saj se këto gra priren të hyjnë në biznesin e krimit të organizuar më vonë se burrat. Përveç kësaj, ato krijojnë grupe që janë zakonisht me bazë familjare, klane ku marrin pjesë bashkëshortët, fëmijët, kushërinjtë dhe të afërmit e tjerë. Shumë prej tyre vijnë nga prejardhje të varfër me pak arsimim dhe pak mundësi për punësim ligjor që është po aq fitimprurës. Në shumë raste, bashkimi me një grup të armatosur mund të jetë një strategji mbijetese dhe një mënyrë për të ushtruar pushtetin në mjedise ku dhuna gjinore është e bollshme.
Këto gra kapërcejnë pengesa të tilla si pabarazia, diskriminimi dhe machismi edhe pse në shumë raste, përgjegjësit e këtyre rrjeteve kriminale hierarkike tentojnë të fshehin faktin se gratë drejtojnë shumë prej operacioneve të tyre.
"Unë nuk dyshoj se ka gra shumë të fuqishme në trafikun e drogës, por ne nuk i njohim ato, nuk i shohim sepse ato nuk përshtaten me mënyrën tonë të të kuptuarit të botës," tha Bonello.
"Ne nuk po i kërkojnë sepse, ndoshta, ne besojmë se ata do të sillen si El Chapo - realiteti është se ata sillen në një mënyrë më delikate, më të fshehur. Jam e sigurt se ka gra që janë bërë shumë të rëndësishme në këto grupe kriminale”.
Shpesh, tha Bonello, lidhjet romantike ose familjare të grave në trafikun e drogës përdoren për t'i minimizuar rolet e tyre ose për të margjinalizuar. Ajo përmendi Emma Coronelin, gruan e El Chapo, si shembull.
"Gratë ekzistojnë dhe, në shumë raste, janë vendimtare për suksesin e këtyre organizatave kriminale," tha Bonello.
Në shumicën e rasteve që Bonello përfshiu në librin e saj, gratë janë rritur në mjedise të dhunshme. Kur marrin pjesë në trafikun e drogës, nëse nuk janë ato që vrasin, kanë të tjerë që e bëjnë atë punë për to dhe përgjithësisht gëzojnë fuqinë dhe adrenalinën që karakterizon shumë nga veprimet operacionale.
"Për shembull, Digna [Valle] operoi në një mënyrë brutale kur ishte fjala për mbrojtjen e familjes dhe biznesit të saj. Nëse kjo do të thoshte të vriste ose t'i linte vëllezërit e saj të përdhunonin gratë e qytetit. Ajo i lejoi sepse e kuptoi se ishte pjesë e ruajtjes së pushtet dhe strategji për të imponuar terror dhe për të kontrolluar popullsinë vendase”, tha Bonello.
"Noshta gratë nuk kryejnë dhunë dhe nuk vrasin me duart e tyre, por nuk është se nuk dinë si ta trajtojnë."
Në Meksikë, ku femicidet dhe dhuna gjinore janë një çështje e vazhdueshme, inkursioni dhe rritja e grave në krimin e organizuar është një realitet që ngre alarme.
"Është një problem i përgjithshëm sigurie. Të gjitha gratë që hetova i sollën fëmijët e tyre në biznes, ashtu si edhe burrat, sepse i gjithë krimi i organizuar në Amerikën Latine ka të bëjë me familjen. Kështu që të mbrosh biznesin është njësoj si të mbrosh familjen dhe familjen. Unë besoj gjithashtu se figura e gruas, të dashurës, viktimës është aq e fortë sa kolumbianët dhe meksikanët e kanë të vështirë të besojnë se gratë kanë këtë aftësi për të qenë pjesë e botës së krimit."
Në "Narcas", një nga arritjet e Bonello është se ajo arrin të zbërthejë historitë e këtyre grave dhe të analizojë efektet e krimeve të tyre pa i glorifikuar ato. Natyra e paligjshme e aktiviteteve të tyre dhe pasojat e thella në vendet ku veprojnë janë të pranishme në të gjithë kapitujt.
"Ndihem se duhet të krijohen politika për të parandaluar gratë dhe burrat të hyjnë në këtë "biznes", sepse, e vërteta është se nuk është e përshtatshme. Askush nuk mbijeton”./ZËRI
Marrë dhe përkthyer nga nbcnews
