PËRMET- Në fund të një vere të gjatë e të thatë, brigjet e Vjosës janë të duhurat për t'u qetësuar. Ky është një nga lumenjtë e fundit të egër të Evropës - praktikisht e vetmja rrugë ujore në kontinent, e pandotur nga diga. Vjosa u shpall parku i parë kombëtar i lumit të egër në Evropë në mars 2023.
“Një politikan më sfidoi njëherë: 'Kush mendon se je, babai i lumit?' U përgjigja me sinqeritet: “Jo, lumenjtë nuk janë të mitë apo të tutë. Ata janë për të gjithë,”-tregon me zell drejtuesi i raftingut Zamo Spathara, duke rrëfyer rolin e tij në luftën për ta shpallur Vjosën park kombëtar.
Spathara është "babai" i raftingut shqiptar. Ai ishte një nga qindra mijëra personat që u larguan nga Shqipëria pas rënies së regjimit komunist në 1991, por shpejt kuptoi se nuk rrinte dot larg vendit të tij. Në fund të viteve 1990, ai u kthye nga turnetë e raftingut në Itali për të prezantuar këtë sport në vendin e tij. Ai krijoi rrugë përmes rrugëve ujore të paeksploruara, themeloi një kompani aventure, hapi një hotel dhe përfundimisht krijoi Federatën Shqiptare të Rafting.
"Njerëzit menduan se isha i çmendur, por unë nuk dëgjova. E dija se vendi im ishte i bukur; Doja të ndërtoja diçka këtu. Doja të bindja të huajt se ne ishim më shumë se gjërat e errëta për të cilat ato njerëzit flisnin.”
Stereotipet e vjetruara të kriminalitetit dhe gjakmarrjes po zëvendësohen me postime virale në mediat sociale që tregojnë plazhe të pacenuara të Adriatikut, relike të mrekullueshme osmane dhe ushqime të freskëta mesdhetare. Nëse Shqipëria dikur ishte vendi sekret për të udhëtuar, tani fjala po përhapet.
Qyteti i një mijë dritareve
Berati, një qytet i vjetër osman i ruajtur në mënyrë spektakolare bie dy brigje të thepisura për t'u takuar në kthesën e lumit Osum. Askund nuk mund të shihen më qartë shtresat e historisë shqiptare sesa në këtë kështjellë majë kodre. Mbetjet e kishave dhe xhamive të rëndësishme janë dëshmi e bashkimit të kulturave ilire, romake, bizantine dhe osmane mbi 2400 vjet. Sot, një komunitet prej 300 banorësh e bën këtë një nga kështjellat e fundit të banuara të Evropës; rrugicat me kalldrëm zbulojnë shtëpi të lashta prej guri, bujtina dhe kafene të mbështjella me hardhi të lulëzuara.
Të nesërmen në mëngjes, grupi ynë niset për një ditë ecjeje në ultësirën e majës më të lartë, malit Tomorr.
“Ky ka qenë gjithmonë një mal i shenjtë. Një vend për të kërkuar atë që të nevojitet," - më thotë Zamo.
Baticat e ndryshimit
Ditët tona të fundit janë të mbushura me më shumë veprim, më shumë shije dhe më shumë ajër të pastër se shumica e muajve që kaluam në shtëpinë tonë. Ne shëtisim thellë në barkun e errët të Shpellës së Zezë në Pëllumbas, pishtarët tanë na tregojnë stalagmitet me shkëlqim dhe një koloni lakuriqësh nate./ZËRI
Marrë nga Nacional Geografic
