
SIÇILI- Mungesa e ujit ka alarmuar jo vetëm Mesdheun, por edhe Evropën. Në dekadat e ardhshme, Mesdheut në veçanti do të përballet me temperatura edhe më të larta, më pak reshje dhe rritje të vazhdueshme të nivelit të detit, sipas Panelit Ndërqeveritar të OKB-së për Ndryshimet Klimatike.
Ekosistemet dhe shoqëritë njerëzore janë aq të cenueshme sa OKB e quajti rajonin një "pikë të nxehtë të ndryshimeve klimatike".
Një nga parashikimet më tronditëse të ekspertëve ka të bëjë me Siçilinë, një e treta e së cilës pritet të kthehet në shkretëtirë deri në vitin 2030. Vetëm 150 mm shi ra në gjysmën e dytë të 2023, me 40% të reshjeve në 20 vitet e fundit.
Megjithatë, banorët e Siçilisë janë mësuar me periudha të gjata thatësire dhe kanë mësuar ta menaxhojnë shumë mirë problemin e mungesës së ujit në mënyrë që të kalojë pa u vënë re nga turistët që vizitojnë ishullin. Të paktën kështu ishte deri tani. Sepse moti po bëhet gjithnjë e më i paqëndrueshëm dhe thatësirat mund të jenë më të gjata në të ardhmen e afërt dhe më të shpeshta.
Në Agrigento, në Siçilinë Jugore, pishinat e hoteleve janë plot dhe shatërvanët në parkun e famshëm arkeologjik të qytetit funksionojnë pa ndalur. Sipas raportit të Associated Press, banorët kanë mbijetuar për dekada duke ruajtur sa më shumë ujë në rezervuarë, ndërsa përdorin ujësjellës për ta furnizuar atë.
Autoritetet lokale kanë kufizuar ujin për pothuajse një milion banorë, duke u lejuar atyre akses në vetëm dy deri në katër orë në javë për sezonin e verës. Të premten, cisterna e parë e marinës italiane mbërriti në ishull për të furnizuar 12 milionë litra ujë për banorët më të prekur.
Sipas Shoqatës Kombëtare të Bordeve të Ujit Bujqësor, në muajin mars, disa rezervuarë të destinuar për ujë të pijshëm funksiononin vetëm me 10% të kapacitetit të tyre. Ekspertët paralajmërojnë se ky vit mund të jetë kriza e tretë më e keqe e ujit e regjistruar ndonjëherë në historinë siciliane.
"Askush nuk mund ta trajtoje më mirë mungesën e ujit se njerëzit e Siçilisë jugore", tha Salvatore Cocina, kreu i agjencisë lokale të mbrojtjes civile, i cili ka marrë përsipër detyrën e vështirë të koordinimit të menaxhimit të ujit të mbetur në ishull. Shumica e banorëve kanë cisterna me një kapacitet prej të paktën një mijë litra ujë, ndërsa depozita të mëdha plastike janë të vendosura në çatitë e qyteteve, në kopshte dhe në bodrume.
Është gjithashtu e vetmja çezmë publike e mbetur e hapur në qytet, ku shumë banorë të Agrigentos kalojnë pranë rrugës për në shtëpi për të mbushur shishet e tyre.
Lista e pritjes për transportuesit e ujit
Telefoni i Salvatore Di Marias rrallëherë pushon së rëni. Ai është shofer dhe pronar i një prej flotës kryesore të cisternave të ujit në rajon. Të gjithë i kërkojnë ujë. Të gjithë duan të sigurohen që të mos mbarojnë. Dhe ujësjellësit janë mënyra më e mirë për të ofruar ujë drejtpërdrejt te banorët pa rrjedhje të rrjetit. Përparësi kanë të sëmurët, të moshuarit, spitalet dhe disa biznese thelbësore si hotelet.
"Emergjenca e thatësirës ishte një thirrje zgjimi. Ujësjellësi ynë po rrjedh nga 50% deri në 60% të ujit. Tani po hapim puse të reja, po rregullojmë të gjithë rrjetin e ujësjellësit dhe po rifillojmë një impiant shkripëzimi me fondet e emergjencës. Kjo do ta bëjë krahinën tonë më të pavarur”, tha Setimio Cantone, president i AICA.
Pavarësisht urgjencës së ujit, turistët vazhdojnë të dynden në plazhet e bukura të Siçilisë jugore dhe të qëndrojnë në radhë për të admiruar mbetjet e kolonive të lashta greke. Ndonëse deklarojnë se “nuk kanë problem me ujin”, disa theksojnë se janë këshilluar të kursejnë pasi mund të ketë mungesë.
Rekorde negative të reshjeve në 2024
2024 ishte viti më i keq për sa i përket reshjeve në më shumë se 20 vjet, sipas shërbimit rajonal të mbrojtjes civile.
Liqeni artificial Fanaco, i cili furnizon me ujë provincën e Agrigento-s, mblidhte deri në 18 milionë metra kub ujë gjatë një sezoni mesatar me shi, i cili zakonisht zgjat nga shtatori në prill. Por në prill uji në liqen ishte tashmë nën 2 milionë metër kub dhe tani pothuajse është tharë.
Në maj, qeveria shpalli një emergjencë thatësire dhe ndau 20 milionë euro për të blerë cisterna dhe për të hapur puse të reja. Dje, temperaturat në Sicilinë jugore ishin dy gradë Celsius më të ngrohta se mesatarja 1991-2020, sipas Indeksit të Ndryshimeve Klimatike, që do të thotë se uji po avullohet shpejt.
Nuk është vetëm klima
“Nëse nuk bie shi në shtator, do të duhet të fillojmë të shfrytëzojmë rezervat kritike, dhe puset dhe akuiferët gjithashtu do të bien nën nivelet kritike, jo vetëm liqenet tona”, thekson Salvatore Cocina.
Fenomeni i thatësirës dhe mungesës së ujit nuk është i ri në Sicilinë jugore, pasi toka nuk mban shumë ujë, ujësjellësit rrjedhin për shkak të vjetërsisë dhe mirëmbajtjes së dobët dhe 29 digat që ka nuk janë të gjitha funksionale.
“Sicilia është kaq e cenueshme për shkak të tubave që rrjedhin dhe infrastrukturës së vjetëruar. Nuk është vetëm klima”, thekson Giulio Boccaleti, drejtor shkencor i Qendrës Euro-Mesdhetare për Ndryshimet Klimatike.
Megjithëse nuk është optimist për të ardhmen, ai beson se riparimi i infrastrukturës ujore dhe investimi në përshtatjen e bujqësisë dhe inxhinierisë mund të kompensojë disa shqetësime. /ZËRI/