MALI I ZI-Tenderi për të dhënë me koncesion aeroportet e Podgoricës dhe Tivatit ka shkaktuar një debat të thellë në qeverinë malazeze, ku shkak janë bërë planet e kompanive, pjesë e të cilave përmendet edhe ai i Rinas-it. Sipas raportimeve nga mediat malazeze, qeveria e Malit të Zi është ndarë në dy kampe. Nga njëra anë qëndron kryeministri Milojko Spajiç me njerëzit e tij dhe nga ana tjetër zëvendëskryeministri shqiptar Nik Gjeloshaj dhe ministrja e Transportit, Maja Vukićević.
Kryeministri Milojko Spajiç dhe zëvendësi i tij, Nik Gjeljosaj, kanë kundërshtuar publikisht njëri-tjetrin në rrjetet sociale. Spajiç beson se oferta e koreanëve u skualifikua padrejtësisht, ndërsa Gjeloshaj është kundërpërgjigjur ashpër duke akuzuar dhe IFC-në si konsulente e tenderit, për korrupsion. Përlasja ka arritur deri në pikën e paranojës, teksa zyra e kryeministrit malazez akuzon për komplot shqiptar me qëllim dështimin e koncesionit për të favorizuar aeroportin e Rinasit.
Konkretisht kompania luksemburgo-amerikane planifikon të fillojë punën në mars të vitit 2026, ndërsa kompania koreane në janar të vitit 2027. Por një ditë më parë Komisioni i Vlerësimit të Ofertave i drejtuar nga zëvendëskryeministri shqiptar, Nik Gjeloshaj, skualifikoi ofertën e kompanisë koreane Incheon, duke shpallur kështu fitues kompaninë tjetër të mbetur në garë Corporation America Airports SA.
Kompania e shpallur fiuese, CAAP synon të krijojë një bazë ajrore të destinuar për kompanitë me kosto të ulët në të dy aeroportet (tre aeroplanë Wizz Air në Podgoricë dhe dy aeroplanë EasyJet në Tivat), i pari do të jetë gati për përdorim në vitin 2029 dhe i dyti në vitin 2034.
Ndërkohë, sipas Vijesti, kompania koreano-jugore nuk planifikon të krijojë baza të tilla, por do t’i inkurajonte kompanitë me kosto të ulët të zvogëlojnë ose të tërheqin shërbimet e tyre nga aeroportet malazeze, domethënë të ridrejtohen në aeroportet fqinje, si Dubrovniku dhe Tirana, ku janë në fuqi programe më tërheqëse nxitëse.
Dokumenti thotë se "IIAC duket se po injoron kërkesën e mundshme për avionë të bazuar nga transportuesit me kosto të ulët në aeroportet malazeze".
"Propozimi për të rritur numrin e itinerareve të operuara nga transportuesit me shërbim të plotë (FSC) nuk mbështetet nga supozime të qarta ose studime tregu që tregojnë kërkesë të mjaftueshme për shërbime të tilla. Duke parë trendet rajonale në vende si Kroacia, Serbia dhe Shqipëria, ka pasur një rritje të konsiderueshme të trafikut të pasagjerëve, kryesisht falë linjave ajrore me kosto të ulët, me një pjesë në rënie të transportuesve tradicionalë. Ky trend është kryesisht për shkak të natyrës së turizmit në Ballkan, i cili tenton të tërheqë udhëtarë me buxhet të kufizuar,"-thuhet në raport.
Kryeministri Milojko Spajiç ka reaguar gjithashtu shumë ashpër ndaj skualifikimit të koreaneve duke urdhëruar tërheqjen e njerëzve të tij nga komisioni i tenderit si dhe duke paralajmëruar kallëzim në prokurori. Një burim pranë kampit të Spajiçit tha se tre përfaqësues të Ministrisë së Financave dhe Kryeministrisë nuk do të nënshkruajnë procesverbalin e komisionit të tenderit, pasi dyshojnë për paligjshmërinë e procesit të pikëzimit.
DEBATI:
Kampi i kryeministrit Spajiç dyshon se Gjeloshaj dhe ministrja e Transporteve Maja Vukiçeviç, e cila është edhe anëtare e komisionit, synojnë sabotimin e tenderit, sepse pa investime të mëdha, aeroportet malazeze nuk do të ishin në gjendje të konkurronin aeroportin e Tiranës dhe duke mbetur në pronësi të shtetit, do të ishin ende në subjektin e punësimit të Partisë Popullore Demokratike.
“Do të thërrasin policinë dhe prokurorinë për të hetuar gjithçka”, tha burimi, i pyetur se kush duhet të përcaktojë paligjshmërinë e pretenduar të procedurës.
Gjeloshaj: Ne nuk kemi besim te konsulenti
Gjeloshaj iu përgjigj ashpër letrës së IFC-së dhe qëndrimit të Spajiç, duke thënë se “shumica dërrmuese” e komisionit nuk besonte në shumicën e veprimeve të IFC-së. Ai tha se nuk do të pranonte kurrë poshtërimin e qeverisë dhe shtetit, duke paraqitur një raport tek “konsulentët që ne paguajmë, por e kundërta, që ata të japin llogari për veprimet e tyre”.
“IFC-ja ka gjykuar gabimisht nëse beson se anëtarët e Komisionit të Tenderit duhet të jenë vetëm figura dhe shtesa, për të konfirmuar çdo dëshirë të IFC-së, ose më mirë për të miratuar çdo urdhër që përcjell partneri i Incheon-it, Bodin Bulatović (shefi i IFC për Ballkanin),” deklaroi Gjeloshaj.
Afati brenda të cilit komisioni i tenderit duhej të përfundonte të gjithë punën dhe të paraqiste një raport në Ministrinë e Transportit mbi vlerësimin e ofertave skadon nesër. Ministria e Transportit duhet më pas, brenda 30 ditëve, t'i propozojë Qeverisë përfundime për miratim, domethënë një listë renditjeje që tregon se cila është oferta më e mirë në tender. Qeveria mund t'i miratojë këto përfundime, por gjithashtu të vendosë që oferta më e mirë nuk i plotëson nevojat e Malit të Zi dhe ta anulojë tenderin.
Një nga opsionet për zgjidhjen e mosmarrëveshjes, e cila kërcënon të destabilizojë Qeverinë dhe shumicën qeverisëse, është zgjatja e afatit për komisionin e tenderit për të paraqitur një raport në Ministrinë e Transportit me vendim të Qeverisë.
