MBRETËRI E BASHKUAR- Sekretari i Jashtëm i Mbretërisë së Bashkuar, David Lammy, ka thënë se qeveria britanike ka pasur "kontakte diplomatike" me grupin rebel sirian që përmbysi regjimin e Asadit.
Lammy tha se Hayat Tahrir al-Sham (HTS) mbetet një organizatë terroriste e ndaluar, por Mbretëria e Bashkuar "mund të ketë kontakt diplomatik".
Homologu i tij amerikan Antony Blinken tha të shtunën se SHBA kishte arritur "kontakt të drejtpërdrejtë" me rebelët e HTS që tani kontrollojnë Sirinë.
Vërejtjet e Lammy-t vijnë pasi qeveria njoftoi një paketë ndihme humanitare prej 50 milion £ për sirianët, përfshirë refugjatët në rajon.
Duke folur të dielën, Lammy tha: "Ne duam të shohim një qeveri përfaqësuese, një qeveri gjithëpërfshirëse. Ne duam të shohim rezervat e armëve kimike të siguruara dhe jo të përdorura dhe duam të sigurojmë që të mos ketë dhunë të vazhdueshme.
"Për të gjitha këto arsye, duke përdorur të gjitha kanalet që kemi në dispozicion, dhe ato janë kanale diplomatike dhe natyrisht të udhëhequra nga inteligjenca, ne kërkojmë të merremi me HTS aty ku duhet."
Kontakti diplomatik me HTS nuk do të thotë se sekretari i jashtëm ka qenë personalisht në kontakt me grupin rebel.
Burimet e Whitehall thonë se kontakti i përmendur lejohet sipas kushteve të legjislacionit ekzistues për terrorizmin, sipas të cilit, për shembull, OJQ-të do të mund të kishin kontakte për të ofruar ndihmë humanitare.
Një kontakt i tillë nuk do të thotë se renditja e HTS nga MB si një grup terrorist po hiqet. Por kjo tregon se qeveria e Mbretërisë së Bashkuar ka nisur një proces të gjykimit të HTS në bazë të veprimeve të saj.
Si Britania e Madhe ashtu edhe SHBA-ja kanë një interes të veçantë për atë që do të ndodhë më pas në Siri. Blinken u tha gazetarëve të shtunën se ndërveprimi i SHBA me HTS ishte veçanërisht mbi fatin e gazetarit të zhdukur amerikan, Austin Tice.
Departamenti amerikan i Shtetit tha se Blinken dhe Lammy folën të dielën, ndërsa sekretari i shtetit i tha sekretarit të jashtëm Uashingtoni do të mbështesë "një qeveri të përgjegjshme dhe përfaqësuese" në Siri, "të zgjedhur nga populli sirian".
I pyetur nëse HTS mund të hiqet nga lista e Britanisë së Madhe të grupeve terroriste të ndaluara, Lammy tha se grupi rebel mbetet një organizatë e ndaluar që doli nga Al-Kaeda.
"Al-Kaeda është përgjegjëse për një humbje të jashtëzakonshme jetësh në tokën britanike," tha Lammy, duke shtuar: "Ne do t'i gjykojmë ata për veprimet e tyre, unë nuk do të komentoj për ndalimin e ardhshëm, por sigurisht ne e kuptojmë se kjo është një moment i rëndësishëm për Sirinë”.
Më parë këtë javë, kryeministri Sir Keir Starmer tha se nuk ishte marrë ende asnjë vendim për statusin e ndalimit të HTS.
Në lidhje me zotimin e parave për vendin e Lindjes së Mesme, Lammy tha se ai pasoi bisedimet të shtunën në Akaba.
Të organizuar nga Jordania, delegatë nga disa vende ranë dakord mbi rëndësinë e një "qeverie jo-sektare dhe përfaqësuese", mbrojtjen e të drejtave të njeriut, aksesin e papenguar për ndihmën humanitare, shkatërrimin e sigurt të armëve kimike dhe luftimin e terrorizmit.
Në bisedime morën pjesë Britania e Madhe, SHBA, Franca, Gjermania, Grupi i Kontaktit Arab, Bahreini, Katari, Turqia, Emiratet e Bashkuara Arabe, BE dhe OKB.
HTS nuk ishte i pranishëm në takimin në Jordani.
Megjithatë, të gjithë në Aqaba menduan se ishte i rëndësishëm angazhimi me HTS dhe se angazhimi duhet të jetë në bazë të aksesit humanitar dhe parimeve të përshkruara më sipër.
Mbretëria e Bashkuar tha se 30 milion £ do të kanalizohen brenda Sirisë për ushqim, strehim dhe kujdes shëndetësor emergjent, ndërsa 10 milion £ do të shkojnë për Programin Botëror të Ushqimit (WFP) në Liban dhe 10 milion £ për WFP dhe agjencinë e refugjatëve të OKB-së, UNHCR, në Jordani.
Përveç ndihmës prej 50 milion £ për sirianët në rajon, qeveria e Mbretërisë së Bashkuar tha se 120,000 £ e financimit të Mbretërisë së Bashkuar do të jepen për të mbështetur Organizatën e Ndalimit të Armëve Kimike (OPCW) "për të çliruar Sirinë nga armët kimike" dhe për të mbështetur qeverinë e përkohshme siriane.
Mbretëria e Bashkuar mbylli ambasadën e saj në Damask në vitin 2013, dy vjet pasi protestat e Pranverës Arabe filluan të shtypeshin brutalisht atje nga regjimi i Asadit.
Midis 2011 dhe 2021, më shumë se 30,000 sirianë iu dha azil në MB, por të hënën Zyra e Brendshme tha se nuk ishte më e mundur të vlerësoheshin rastet e pazgjidhura duke pasur parasysh ndryshimin e rrethanave.
Javën e kaluar, grupi rebel i HTS përmbysi sundimin e Asadit së bashku me fraksionet rebele aleate.
Zyra e Brendshme ndaloi vendimet e saj për kërkesat për azil sirian në Mbretërinë e Bashkuar që atëherë pasi qeveria nuk ka përcaktuar nëse Siria, nën autoritetet e reja të udhëhequra nga rebelët, është një vend i sigurt në të cilin njerëzit mund të dërgohen.
Familja Assad sundoi Sirinë për më shumë se 50 vjet. Në vitin 2011, Bashar al-Assad shtypi një kryengritje paqësore pro-demokratike, duke shkaktuar një luftë civile në të cilën u vranë më shumë se gjysmë milioni njerëz dhe 12 milionë të tjerë u detyruan të largoheshin nga shtëpitë e tyre.
Tani po shfaqen më shumë raporte për mizorinë e regjimit të Asadit dhe vuajtjet që ai shkaktoi në jetët e kaq shumë sirianëve.
Megjithatë, duke pasur parasysh lidhjet e mëparshme të grupit militant islamik me al-Kaedën, pakicat fetare në Siri dhe vendet fqinje shqetësohen për të ardhmen e tyre nën sundimin e HTS.
