TURQI- Pse po bien në vesh të shurdhët përpjekjet e presidentit turk për të përhapur ndikimin e tij në popullsinë myslimane? Në një fjalim të fundit në Stamboll, Rexhep Tajip Erdogan veshi mantelin e liderit të botës myslimane dhe foli për "gjeografinë e zemrës së tij", me turmat e islamistëve që u përgjigjën me sloganin: Ja gjenerali, këtu është ushtria e tij. Por këto nuk janë ndjenja që “gjenerali” duket se mund t'i eksportojë jashtë Turqisë.
Në vitin 1521 pas Krishtit, Sulltan Sulejmani i Madhërishëm, sapo pushtoi Beogradin, deklaroi me madhështi se do të shkonte kudo derisa të zhdukej edhe këmbana e fundit e krishterë". Ëndrra e tij u shkatërrua në Danub; para mureve të Vjenës, ku ushtritë e tij u shtypën nga ato të aleatëve të krishterë dhe ai u detyrua, i poshtëruar, të tërhiqej në tokat e asaj që sot është Bosnje-Hercegovina.
Pesëqind e disa vjet më vonë, një tjetër turk, kësaj radhe një president me retorikën e një sulltani, Rexhep Tajip Erdogan, parashikon rindërtimin e një Perandorie të re Osmane – ai e quan atë “Atdheu Blu”. Nën petkun e mbrojtësit të “të gjithë atyre që vuajnë dhe kanë dhimbje”, domethënë të myslimanëve, ai “shpalos” hartën në mendjen e tij.
“Selaniku, Shkupi, Mosuli, Jerusalemi, ne i shohim ashtu siç i shohim qytetet tona, gjeografia e zemrës sonë arrin nga Adriatiku deri në Murin e Madh”, tha ai.
Pyetja është nëse madhështia e tij rezonon me marrësit, dhe në këtë rast me popullsinë solide myslimane të Ballkanit, të cilën ai aspiron t'i lidh fort me "qerren" turke.
'Ndëshkuesi' i Izraelit
Pati disa tubime në qytete si Sarajeva, Beogradi dhe Shkupi, me pjesëmarrjen e myslimanëve dhe të krishterëve, mediat i pasqyruan ngjarjet si kudo tjetër, por predikimet e presidentit turk për kryengritjen e muslimanëve kudo në emër të Allahut u ndeshën me indiferencë nga shoqëritë muslimane. Por ai nuk është dekurajuar. Që nga fillimi i vitit 2000 kur erdhi në pushtet, fillimisht një islamist i butë, ai ka bërë turne në Ballkan, ku historikisht Turqia ka luajtur me popullsinë myslimane.
Ai jep para, jep kredi për projekte të mëdha ndërtimi, shet armë, falet në xhamitë që riparon ose financon dhe pas vitit 2016, persekuton gylenistët "terroristë". Megjithatë, shumica e myslimanëve të Ballkanit mbajnë një ndjenjë kozmopolitanizmi në ADN-në e tyre. Ata kanë mësuar në thellësi të shekujve të jetojnë në paqe me popullsinë e krishterë dhe t'i kenë sytë nga perëndimi. Romani "Ura në Drin", i autorit boshnjak fitues të çmimit Nobel, Ivo Andric, është një tekst i jashtëzakonshëm që përshkruan bashkëjetesën harmonike shekullore të katër kombësive, feve dhe kulturave të ndryshme në Bosnje.
Në të vërtetë, të rinjtë myslimanë po emigrojnë masivisht në Francë, Gjermani, Itali, Britani, Suedi dhe SHBA në kërkim të një jete më të mirë atje dhe jo në Turqi, Arabinë Saudite apo Egjipt – dëshmi se paternalizmi fetar i liderit turk nuk i lëviz. Nga ana tjetër, myslimanët e Ballkanit – si të krishterët – nuk u thonë jo investimeve dhe parave të Erdoganit.
Ata (të parët) e pranojnë afinitetin e tyre fetar dhe lidhjet historike me Turqinë, por shumica dërrmuese e tyre nuk ndihen aspak turq. Madje, në më shumë se disa raste, ata kanë treguar se e kanë inat këmbënguljen e Erdoganit për t'i lidhur me "qerren" turke. Ashtu si në vitin 2013 kur Erdogan, duke folur në një tubim në Prizren të Kosovës, deklaroi se e ndjente se shteti i ri i pavarur ishte atdheu i tij i dytë dhe se dy popujt, turqit dhe shqiptarët, i përkisnin të njëjtit vend.
“Kosova është Turqi dhe Turqia është Kosovë!,”- deklaroi ai.
Ai nuk priste që fjalët e tij të nxisnin furtunë reagimesh jo vetëm nga të huajt si serbët, por sidomos nga bashkëfetarët e tij. Dhe i dëgjoi mirë. Autori shqiptar Ismail Kadare ka treguar vazhdimisht në shkrimet e tij se e konsideron pushtimin osman përgjegjës për situatën në të cilën ndodhet aktualisht kombi shqiptar.
“Ajo që kam shkruar është shumë në kohë. I ashtuquajturi rrezik sllav i zhdukjes së kombit shqiptar ishte shpikje e osmanëve dhe neo-osmanëve”, ka thënë Kadare.
Një nga vizitat e Erdoganit në Tiranë në vitin 2022, në përvjetorin e vdekjes së heroit kombëtar shqiptar në luftën çlirimtare kundër osmanëve, Gjergj Kastrioti, i njohur më mirë si Skënderbeu, u pa nga një pjesë e madhe e publikut si provokim. Presidenti i atëhershëm Ilir Meta shmangu takimin me të dhe ndërsa Erdogan po mbante një fjalim duke lavdëruar të kaluarën osmane të Shqipërisë, shkoi në Lezhë për të vendosur një kurorë në monumentin e Skënderbeut.
Turqia po punon strategjikisht dhe në nivel të lartë në Ballkan, duke tentuar të ndërhyjë në konfliktet etnike dhe zhvillimet e brendshme politike. Ajo ka qenë relativisht e suksesshme, në nivel qeveritar, në përpjekjet për të bashkuar Beogradin dhe Sarajevën për çështjen e masakrës së Srebrenicës dhe po pretendon hapur një rol ndërmjetësues në dialogun midis Beogradit dhe Prishtinës, deri në pikën e irritimit të shqiptarëve. Përgjigja nga qeveria e Prishtinës ishte: Faleminderit, por jo faleminderit. Ky dialog po zhvillohet nën kujdesin e Bashkimit Evropian.
Pasi Sulejmani hodhi kërcënimet e tij ndaj Perëndimit të krishterë nga Beogradi, Erdogan zgjodhi të hidhte të tijat drejt Perëndimit nga Bosnja, pasi ai ishte kufiri evropian i Perandorisë Osmane. Në një fjalim elektoral më 20 maj 2018 në Sarajevë, në prani të 15,000 turqve nga vende të ndryshme, ai u kërkoi atyre që të aktivizohen në parti politike dhe të kërkojnë vende në parlament. Pas popullsive myslimane të Ballkanit, Erdogani duket se po përpiqet të vërë në gatishmëri ushtritë e turqve në Evropën Perëndimore.
Udhëheqësi turk po përpiqet të frymëzojë bashkëbesimtarët e tij duke u rishitur atyre vizionin e Sulejmanit të Madhërishëm. Boshnjakët, shqiptarët dhe "kosovarët" pranojnë investimet e Ankarasë, por kundërshtojnë qëllimet e saj për të ndërhyrë në marrëdhëniet me Beogradin.
Marrë nga Kathimerini për ZËRI
