KOSOVË - Dy ditë pas gjakderdhjes, moti me diell, thuajse veror i përket së shkuarës. Qielli mbi Mitrovicën Veriore është gri, malet me vranësira, shiu i bën rrugët të rrëshqitshme.
Moti përputhet me disponimin e 24-vjeçarit serb nga Kosova teksa nxiton në punë. “Unë kam ende dhimbje barku, prej dy ditësh, - thotë ai, - dhe ato keqësohen kur mendoj për gjakderdhjen e fundit. Ai nuk dëshiron të japë emrin e tij, vendin ku punon, apo ndonjë gjë që mund ta identifikojë atë. Ai shihet se është i trishtuar dhe i frikësuar.
Në veri të qytetit të Mitrovicës në Kosovë jetojnë kryesisht serbët, si në të gjithë pjesën veriore të vendit. Flamujt serbë valëviten gjithandej, në një grafit thuhet se Kosova është serbe dhe Krimea ruse.
Raketëhedhës dhe pushkë sulmuese
Pak kilometra nga këtu, incidenti më i rëndë i dhunshëm që nga viti 2008, kur Kosova shpalli pavarësinë, ndodhi natën e së shtunës duke gdhirë e diela (24 shtator). Kur policët e Kosovës panë disa njerëz me dy kamionë pa targa që u zunë pritë, qëlluan mbi ta dhe një polic vdiq.
Kur mbërritën përforcimet, grupi prej rreth 30 burrash të armatosur rëndë, të cilët sulmuan policinë, morën manastirin aty pranë në Bansko dhe barrikaduan atje. Pas një përleshjeje me forcat e sigurisë së Kosovës, tre prej tyre kanë mbetur të vrarë, ndërsa pjesa tjetër kanë arritur të shpëtojnë. Policia më pas sekuestroi granatahedhës, raketahedhës, pushkë, një automjet të blinduar dhe një xhip.
Nga paqja te bojkoti i zgjedhjeve
Që nga shpallja e pavarësisë së Kosovës në shkurt 2008, ka pasur shumë përplasje, shpesh të dhunshme, mes serbëve dhe shqiptarëve. Forca paqeruajtëse KFOR, e cila ka qenë në vend që nga përfundimi i luftës në Kosovë në vitin 1999, është dashur të ndërhyjë disa herë për të mbrojtur, për shembull, manastiret ortodokse serbe. Megjithatë, nuk ka pasur asnjë sulm terrorist paraushtarak nga një grup kaq i armatosur rëndë – përkundrazi, gjatë dekadës së fundit bashkëjetesa ka qenë gjithnjë e më paqësore.
Një vit më vonë, megjithatë, situata po përshkallëzohet përsëri. Gjithçka filloi në verën e vitit 2022 me një mosmarrëveshje për targat serbe në Kosovë, e cila kulmoi deri në atë masë sa që në pranverën e vitit 2023 ministrat serbë u larguan nga qeveria, përfaqësuesit politikë të pakicës serbe gjithashtu u larguan nga të gjitha organet shtetërore dhe të gjithë kryetarët e komunave me shumicë serbe dhanë dorëheqje.
Kur qeveria e Kosovës mbajti zgjedhjet lokale, Lista Srpska, e vetmja parti e pakicës serbe, bëri thirrje për bojkot, organizoi bllokime të rrugëve dhe kërcënoi votuesit dhe kandidatët.
Frika për pasojat e episodit të dhunshëm në Banjsko
Zveçani është një komunë në veri të Mitrovicës, ku ndodhet fshati dhe manastiri i Bansko. Pas ngjarjes së fundit të përgjakshme, shumë banorë të zonës duken të alarmuar, të shqetësuar se ky episod do të shënojë fillimin e konflikteve më të ashpra apo edhe një lufte të re. Sami Kurti, një mjek vendas, thotë: “Ne, njerëzit këtu, jemi shumë të shqetësuar. Kishte zëra se grupe të armatosura serbo-ruse vinin nga Serbia dhe po planifikonin diçka më të madhe. Fatkeqësisht, nuk ishin vetëm thashetheme, por ishte realitet”.
Në ditët pas incidentit, rruga nga Mitrovica në Manastirin e Banishkës është tmerruese: patrulla policore dhe ushtarë të armatosur rëndë, xhipa ushtarakë dhe autoblinda, postblloqe speciale.
Lista Srpska dhe lideri i saj i dyshimtë
Kryetari i Komunës së Zveçanit, Ilir Peçi po mundohet të qetësojë njerëzit. “Është e vërtetë, njerëzit janë shumë të frikësuar, - thotë ai, - por policia ka vënë gjithçka nën kontroll pas ngjarjes." Petci është një nga kryetarët shqiptarë në veri të Kosovës, i cili u zgjodh me vetëm 3-4% të votave, kur kolegët e tyre serbë dhanë dorëheqjen dhe bojkotuan zgjedhjet. Është e qartë se ai po përpiqet të mos bëjë deklarata që do të shkaktonin polemika.
Rajoni dominohet nga Lista Srpska, e kontrolluar me sa duket nga Beogradi. Lideri i tyre, biznesmeni Milan Radoiçiç, është njeriu i fortë i veriut të Kosovës. Ai dyshohet se ka qenë i përfshirë në aktivitete të shumta kriminale, duke përfshirë trafikun e drogës, dhe mban një marrëdhënie të ngushtë me presidentin serb Aleksandar Vuçiç.
Vrasjet e kundërshtarëve
Aktivistët dhe politikanët që përpiqen të bashkëpunojnë me autoritetet e Kosovës janë nën presion. Ose më keq: ata janë vrarë. Kështu i ndodhi Oliver Ivanoviçit, kryetar i nismës qytetare “Serbia, Demokracia, Ligji” (SDP), i cili në janar 2018 iu lut serbëve të Kosovës që të integrohen në shtetin kosovar.
Edhe sot e kësaj dite vrasja e tij mbetet e pazbardhur. Radoiçiç konsiderohet si një nga organizatorët e krimit dhe është ai që qëndron pas incidentit të armatosur të fundit. Këtëë sugjeron një video me dron e publikuar nga Ministria e Brendshme e Kosovës këtë javë. Ajo tregon Radoiviçin të dielën në oborrin e një prone në veri të Mitrovicës, i rrethuar nga njerëz të armatosur rëndë, duke mbajtur një pushkë automatike dhe duke folur në telefon. Videoja është marrë pak para se burrat të iknin në Serbi./Zëri.ai/
