TIRANË- Nëse mendoni se është e vështirë të humbni peshë dhe ta mbani atë, nuk jeni vetëm – dhe gjithashtu keni 100% të drejtë. Humbja e peshës afatgjatë është vërtet e vështirë për t'u arritur, kanë gjetur studimet, thuhet në një artikull të CNN.
Vlerësimet ndryshojnë, por besohet se më shumë se 80% e njerëzve që humbin një peshë të konsiderueshme e rifitojnë atë brenda pesë viteve. Dështimi për të hequr kilogramët shpesh nuk ka të bëjë me mungesën e vullnetit për të bërë ndryshime të rëndësishme në stilin e jetës, si ushqimi më i shëndetshëm, ulja e kalorive dhe rritja e aktivitetit fizik. Sekreti i vogël është se trupat tanë janë të programuar nga evolucioni për të mbajtur yndyrën.
"Ne kemi evoluar për të mos humbur peshë qëllimisht," i tha paleoantropologu Daniel Lieberman, gazetarit të CNN, Sanjay Gupta. Lieberman, një profesor dhe kryetar i departamentit të biologjisë evolucionare njerëzore në Universitetin e Harvardit, studion pse trupi i njeriut duket dhe funksionon ashtu siç duket.
"Të gjitha kafshët kanë nevojë për pak yndyrë, por njerëzit kanë evoluar për të pasur nivele jashtëzakonisht të larta të yndyrës, madje edhe njerëzit e hollë," tha ai. "Dhe kështu, ne jemi nën një lloj presioni të jashtëzakonshëm biologjik."
Njerëzit janë përshtatur në thelb për të mos qenë të lumtur apo të shëndetshëm, por për të qenë të suksesshëm riprodhues, tha Lieberman. Dhe për këtë, ne kemi nevojë për yndyrë, shumë yndyrë - kjo është arsyeja pse Lieberman i quan njerëzit "një specie jashtëzakonisht yndyrore" në krahasim me gjitarët e tjerë, madje edhe primatët e tjerë.
“Ne kemi këtë tru të madh, i cili kushton një sasi të madhe energjie. … Është 20% e metabolizmit tonë,” tha ai. “Dhe një fëmijë, kur lind, gjysma e energjisë së tij shkon për trurin. Ka nevojë për shumë yndyrë. Kështu… foshnjat njerëzore lindin shumë të shëndosha, sepse duhet ta kenë atë energji për t'u siguruar që mund të mbajnë trurin e tyre në punë.”
Lieberman tha se yndyra është energji e ruajtur. Ajo ndihmoi njerëzit e hershëm të qëndronin gjallë, fuqizoi trupin e tyre për të gjetur ushqim, mbajti trurin e tyre në punë dhe i bëri ata mjaftueshëm të shëndetshëm për t'u riprodhuar.
“Është si paratë në llogarinë bankare. Dhe kështu individët që kanë nivelet e duhura të yndyrës dolën më mirë në historinë tonë evolucionare sesa ata që nuk e kishin”, tha ai. Lieberman tha se njerëzit nuk evoluan kurrë për të humbur peshë qëllimisht.
Në ditët e sotme, ne nuk kemi pse të vrapojmë nga kafshët e egra, të udhëtojmë distanca të gjata në këmbë, ose të gjuajmë dhe të mbledhim vaktin tonë të ardhshëm. Ne mund të marrim një smartphone për të telefonuar një Uber ose Uber Eats dhe të përjetojmë të gjitha llojet e komoditeteve moderne. Si rezultat, shumë njerëz tani jetojnë me probleme me peshën dhe obezitetin, dhe të gjitha "sëmundjet e mospërputhjes" që rrjedhin nga kjo.
"Kështu që sëmundjet e mospërputhjes përkufizohen si kushte ose sëmundje që janë më të zakonshme ose më të rënda kur jetojmë në mjedise për të cilat jemi përshtatur dobët ose në mënyrë joadekuate," tha Lieberman, duke iu referuar mjedisit të ditëve tona që shpesh kontribuon në shtim në peshë.
“Dhe kështu, sigurisht, është e vështirë. Kjo është për shkak se ne kemi evoluar për të mos humbur peshë qëllimisht. Dhe kështu, humbja e peshës kërkon dietë, kërkon të mashtroni trupin tuaj dhe të kapërceni ato përshtatje – të cilat trupi juaj do t'ju luftojë në çdo pëllëmbë të rrugës.”
Lieberman, i cili tha se duhet të jemi "jashtëzakonisht të dhembshur" ndaj atyre që përballen me sfida të peshës, duke përfshirë edhe veten tonë, sugjeron të kemi parasysh këto pesë gjëra:
Zhvilloni këndvështrimin (evolucionar).
Jo të gjithë njerëzit janë të destinuar të jenë figura të ngjitura ose lakmuese – pavarësisht se çfarë shihni në televizion, në kinema apo në mediat sociale.
“Yndyra është veçanërisht e rëndësishme për njerëzit”, shkroi Lieberman në një email. “Edhe njerëzit e dobët kanë midis 15-25% yndyrë trupore, që është tre deri në katër herë më shumë se shumica e gjitarëve.”
Ju gjithmonë do të keni një sasi të caktuar yndyre, dhe kjo është e nevojshme në disa mënyra.
Yndyra është e barabartë me suksesin evolucionar.
Yndyra në fakt na ndihmon të mbijetojmë dhe të lulëzojmë.
"Ne kemi evoluar për të ruajtur shumë yndyrë, për shkak të trupave tanë që kërkojnë shumë energji”, tha Lieberman. "Kjo yndyrë ndihmon në ushqyerjen e trurit tonë të madh dhe koston tonë të lartë të riprodhimit, të gjitha duke qëndruar fizikisht aktivë."
Megjithatë, "ne kurrë nuk kemi evoluar për të ruajtur shumë yndyrë në bark, gjë që mund të çojë në probleme shëndetësore," vuri në dukje Lieberman. "Pra, të kesh shumë yndyrë në zonën e barkut është një shenjë që duhet të bësh diçka."
Luhatjet e vogla janë normale.
Mos u shqetësoni nëse pesha juaj rritet e zvogëlohet disa kilogramë për periudha të shkurtra kohore.
Nëse e keni të vështirë të humbni peshë, mos e fajësoni veten.
"Njerëzit evoluan për të ruajtur shumë yndyrë kur është e mundur dhe pastaj e përdorin atë kur është e nevojshme," tha Lieberman. "Por ne kurrë nuk kemi evoluar për të konsumuar vullnetarisht më pak energji sesa kemi përdorur - domethënë dietë."
Lieberman tha se dieta shkakton reagimet e trupit ndaj urisë që i bëjnë ata që e mbajnë të kërkojnë më shumë ushqim, dhe në fakt kjo çon shpeshherë në ngadalësimin e metabolizmit të tyre.
Nëse po pyesni se çfarë është më e rëndësishme për humbjen e peshës – ushtrimet apo dieta – përgjigja është të dyja, por për arsye të ndryshme.
"Ju mund të humbni më shumë peshë duke mbajtur dietë sesa duke ushtruar," tha Lieberman. “Por stërvitja ndihmon në parandalimin e shtimit ose rifitimit të peshës, plus ka shumë e shumë përfitime të tjera si për shëndetin mendor ashtu edhe për atë fizik.”
Dhe sa i përket asaj mospërputhjeje midis trupave tanë të epokës së gurit dhe mjedisit tonë modern, Lieberman tha se duhet "të kuptojmë se si t'i ndërtojmë botët tona për të na ndihmuar të bëjmë zgjedhjet që do të donim të bënim"./ZËRI
