Një ekip astronomësh nga më shumë se dhjetë vende studiuan më shumë se 80 yje të rinj në galaktikën tonë të Rrugës së Qumështit, të cilat mund të kenë planetë që formohen rreth tyre, në mënyrë që të hedhin dritë mbi gjërat magjepsëse dhe procesi kompleks i formimit të planetit.
Nëpërmjet imazheve mahnitëse, të marra duke përdorur teleskopë shumë të mëdhenj (VLT) të Observatorit Jugor Evropian (ESO) në Kili, studiuesit, studiuan gjithsej 86 yje në tre rajone të ndryshme që prodhojnë yje të Rrugës së Qumështit: Demi dhe Kameleoni I, dhe të dyja rreth 600 vite dritë larg nga Toka, dhe Orioni, një yll i ri i pasur me gaz rreth 1600 vite dritë larg që dihet se është vendlindja e disa yjeve më masivë se Dielli.
Për të vëzhguar disqet, ekipi përdori instrumentin e sofistikuar SPHERE në bordin e VLT, i cili ofron imazhe të qarta të disqeve. Kështu, ekipi ishte në gjendje të imazhonte disqe rreth yjeve me masë vetëm gjysmën e masës së Diellit, të cilat zakonisht janë shumë të zbehta për shumicën e instrumenteve të tjerë të disponueshëm sot.
Të dhëna shtesë u morën duke përdorur instrumentin X-shooter të VLT, i cili lejoi astronomët të përcaktojnë se sa të rinj dhe sa masivë janë yjet. Përveç kësaj, grupi i radioteleskopëve ALMA në shkretëtirën Atacama e ndihmoi ekipin të kuptonte më shumë rreth sasisë së pluhurit që rrethon disa nga yjet.
Deri më sot, më shumë se 5000 planetë janë zbuluar që rrotullohen rreth yjeve të tjerë përveç Diellit, shpesh në sisteme dukshëm të ndryshme nga sistemi ynë diellor. Për të kuptuar se ku dhe si lind kjo diversitet, astronomët duhet të vëzhgojnë disqet e pasura me pluhur dhe gaz që rrethojnë yjet e rinj, pikërisht djepet e formimit të planetit.
Imazhet e reja nxjerrin në pah këtë diversitet të jashtëzakonshëm të disqeve që formojnë planetin. Ekipi ishte në gjendje të nxirrte disa njohuri kryesore nga grupi i të dhënave. Për shembull, në Orion ata zbuluan se yjet në grupe prej dy ose më shumë kishin më pak gjasa të kishin disqe të mëdhenj që formonin planetë.
Këto të dhëna do të ndihmojnë studiuesit në zbulimin e mistereve të formimit të planetit. Të tre punimet kërkimore janë publikuar në revistën "Astronomy & Astrophysics"./ZËRI
