MEKSIKË- Pothuajse njëqind milionë votues po përgatiten sot për të zgjedhur presidenten e parë, grua në historinë e Meksikës, vendi më i madh spanjollfolës në botë, ku OKB-ja numëron nëntë deri në dhjetë femicide në ditë. Dhuna ka shënuar fushatën zgjedhore, të paktën 25 kandidatë, sipas shifrave zyrtare të qeverisë federale, janë vrarë në vend, i cili është i rrënuar nga dhuna e karteleve të drogës dhe është gjithashtu partneri më i madh tregtar i SHBA-së në mbarë botën. Favoritja e zgjedhjeve presidenciale është kandidatja e koalicionit të qendrës së majtë, Claudia Sheinbaum e partisë Lëvizja për Rilindjen Kombëtare (MORENA).
Në tre muajt e fushatës, ish-kryetarja e kryeqytetit (2018-2023) mbajti një epërsi mesatare prej 17 pikësh në sondazhe ndaj rivalit të saj kryesor, kandidatit të qendrës së djathtë Socil Gálvez, i cili mbështetet nga një aleancë e larmishme, tre parti opozitare. Qendrat e para të votimit hapen në orën 08:00 në Gadishullin Jukatan (juglindje), më pas, një orë më vonë, në pjesën qendrore të vendit, pra edhe në kryeqytetin Meksikë, ku MORENA do të luftojë për të mbajtur në dorë kryesinë e kryeqytetit.
Dy favoritët pritet të votojnë në Mexico City, ashtu si edhe jashtë, Jorge Maines, 38 vjeç, kandidati i Lëvizjes Qytetare (MC). Rreth 99 milionë votues janë regjistruar në këto zgjedhje, të cilat do të jenë më të mëdhatë e mbajtura ndonjëherë në historinë e ekonomisë së dytë më të madhe të Amerikës Latine, pas Brazilit. Përveç presidentit, ata janë thirrur edhe të rinovojnë përbërjen e Dhomës dhe Senatit, të zgjedhin guvernatorët e 9 nga 32 shtetet dhe të nxjerrin në pah të zgjedhurit vendorë dhe kryetarët e bashkive. Indikacionet e para të rezultatit, të paktën për sa i përket zgjedhjeve presidenciale, do të dihen disa orë pas mbylljes së qendrave të votimit.
Një tjetër kandidat për postin vendor u vra dje të premten në shtetin Puebla, në pjesën qendrore të vendit. Qeveria federale raportoi 22 vrasje të marten. Organizata joqeveritare Data Cívica, megjithatë, numëron rreth tridhjetë vdekje të kandidatëve dhe konsulenca e sigurisë Integralia raporton një numër edhe më të madh, 37 të vdekur. Autoritetet kanë njoftuar se sot do të zbatohen masa të rrepta sigurie. Një total prej 27,000 personeli ushtarak dhe i Gardës Kombëtare do të vendosen në qendrat e votimit dhe në rruge.
Sfidat
Përpjekja për t'u marrë me kartelin e drogës dhe dhunën e bandave të tjera do të jetë sfida kryesore për presidentin e ardhshëm, vëren Michael Schifter, një studiues në institutin e mendimit me bazë në Uashington Diálogo Interamericano. Rreth 450,000 njerëz janë vrarë në Meksikë që nga viti 2006, kur presidenti i atëhershëm Felipe Calderon vendosi ushtrinë brenda vendit kundër karteleve. Zonja Scheinbaum ka premtuar se do të vazhdojë politikën aktuale, e cila synon të luftojë “shkaqet” e dhunës, si dhe të luftojë kundër “mosndëshkimit”.
Nga ana e saj, zonja Galves ka premtuar se do t'i japë fund“Incidentet me kriminelët”. Presidenti do të thirret njëkohësisht për të forcuar shtetin e mirëqenies, ndërkohë që mjedisi fiskal është përkeqësuar ndjeshëm, vlerësimet tregojnë se deficiti do të arrijë në 5.9% të PBB-së në vitin 2024, me fjalë të tjera niveli më i lartë në dekada. Atij do t'i kërkohet gjithashtu të menaxhojë marrëdhëniet e ndërlikuara me SHBA-në fqinje, e cila ka parë disa tensione.
Uashingtoni po i bën presion qeverisë meksikane të shtojë luftën e saj kundër trafikimit të fentanilit, një droge sintetike që shkakton dhjetëra mijëra vdekje nga mbidoza në SHBA çdo vit. Meksika ka ngritur dy padi në SHBA kundër prodhuesve amerikanë të armëve, të cilët i akuzon se janë pjesërisht përgjegjës për vrasjet në tokën e saj. Të dy shtetet përballen me sfidën e emigracionit të paligjshëm, i cili po thyen të gjitha rekordet, me 2.4 milionë arrestime në anën amerikane të kufirit në vitin 2023, sipas autoriteteve amerikane. Të dy vendet do të rinegociojnë gjithashtu marrëveshjen e tregtisë së lirë që i bashkon me Kanadanë në vitin 2026./ZËRI
