Vendet perëndimore, të cilat në masë dërrmuese shprehën mbështetjen e tyre për Izraelin pas sulmit me dron iranian, po shohin zhvillimet në Tel Aviv dhe çfarë vendimi do të marrë qeveria e Benjamin Netanyahu në lidhje me hakmarrjen në Teheran. Në këtë kontekst, analiza e BBC-së tenton të kapë pozicionin delikat në të cilin gjenden SHBA-të dhe Perëndimi, të cilët nga njëra anë dënojnë sulmin, por nga ana tjetër, sigurisht që duan të shmangin përshkallëzimin e mëtejshëm të konfliktit, e lëre më pjesëmarrjen e tyre në një luftë gjithëpërfshirëse në Lindjen e Mesme.
Kabineti i luftës i Izraelit përdori një frazë të provuar dhe të besuar për të përshkruar lëvizjet e tij të ardhshme kundër Iranit. Izraeli do të përgjigjet "në mënyrën dhe në kohën e zgjedhjes sonë", tha këshilli i luftës. Benny Gantz, lideri i opozitës që iu bashkua kabinetit të luftës pas sulmeve të Hamasit më 7 tetor, theksoi unitetin e Izraelit dhe aleatëve të tij perëndimorë.
“Izraeli kundër Iranit, bota kundër Iranit. Ky është rezultati. Kjo është një arritje strategjike që ne duhet ta shfrytëzojmë për sigurinë e Izraelit”, tha ai.
Fjalët e përdorura nga Gantz nuk përjashtuan një sulm ndaj një objektivi iranian ose një sulm të parë të hapur izraelit brenda Iranit (Izraeli ka goditur vazhdimisht programin bërthamor të Iranit, me sulme kibernetike dhe vrasje të zyrtarëve dhe shkencëtarëve). Por mund të ketë kohë për përgjigjen diplomatike që dëshiron Presidenti Joe Biden nga takimi që ai ka thirrur për G7, vendet më të pasura perëndimore.
Pavarësisht se Irani e kishte sulmuar disa herë Izraelin verbalisht për operacionin ushtarak në Gaza që pasoi sulmin terrorist vdekjeprurës nga Hamasi në tokën izraelite, pika e fundit që "e shtyu" Teheranin të kryente goditjen e parë të drejtpërdrejtë ndaj Izraelit ishte bombardimi i konsullata iraniane në Damask, Siri. Sulmi ajror, më 1 prill, vrau një gjeneral të lartë, numrin dy dhe ndihmës të tjerë.
Vendimi për të sulmuar nuk ishte i koordinuar me amerikanët. Izraeli duhet ta ketë vlerësuar mundësinë për të vrarë komandantët e lartë të Korpusit të Gardës Revolucionare Islamike të Iranit (IRGC) si një rrezik që ia vlen të merret.
Siç raporton redaktori i BBC-së dhe i çështjeve ndërkombëtare, Jeremy Bowen, Izraeli ka ofruar publikisht një argument jo bindës se prania e oficerëve të lartë ushtarakë në objektet diplomatike e bëri ndërtesën një objektiv legjitim. Më domethënës është fakti se Irani zgjodhi ta interpretonte sulmin ajror si një sulm në tokën e tij.
Shumë shpejt, ishte e qartë se Irani do të përgjigjej. Mesazhi i Iranit nuk u përcoll me tundje me kokë dhe sy, por me deklarata të qarta të liderit suprem Ayatollah Ali Khamenei. Izraeli, SHBA dhe aleatët e tyre kishin paralajmërime të bollshme. Zoti Biden arriti të kthehej në Shtëpinë e Bardhë nga një udhëtim në fundjavë në shtetin e Delaware. Irani zgjodhi të hapte sulmin jo me raketa balistike hipersonike, por me dronë të ngadaltë, të cilët ishin në ekranet e radarëve për dy orë ndërsa iu afruan objektivave të tyre.
Ishte një sulm më i madh se sa shumë analistë kishin pritur nga armiku më i egër i Izraelit, arsyeja e mjaftueshme që shumë izraelitë të prisnin një përgjigje nga ana e tyre. Për herë të parë, Irani lëshoi armë, rreth 300 dronë, raketa lundrimi dhe raketa balistike, nga toka e tij kundër Izraelit. Pothuajse të gjithë u ndaluan nga mbrojtja ajrore, aftësitë e konsiderueshme të Izraelit, të përforcuara nga SHBA, MB dhe Jordania.
Aleatët e tyre, veçanërisht SHBA, i ndihmuan jashtëzakonisht gjatë natës. Presidenti Joe Biden përsëriti premtimin e tij për siguri "të hekurt" për Izraelin, duke thënë në thelb "ne ju kemi mbuluar". Në këmbim, amerikanët duan përmbajtje nga Izraeli. Presidenti Biden i dërgoi kryeministrit Benjamin Netanyahu një mesazh të qartë. Sulmi i Iranit u zmbraps, Izraeli ka një fitore, ndaj mos e përshkallëzoni më tej çështjen duke iu përgjigjur me sulme ushtarake në tokën iraniane.
Një diplomat i lartë perëndimor i tha BBC-së se tani ishte jetike të vihej një vijë, të ndalohej përshkallëzimi i mëtejshëm. Tërheqja e një kufiri duket se është edhe shpresa e Iranit. Ajo ka sinjalizuar se sulmi i Izraelit ndaj Damaskut ka marrë përgjigje, ai do të përshkallëzohet më tej nëse sulmohet përsëri. Iranianët duket se duan të qetësojnë dy javë krizë dhe kërcënime që filluan me sulmin izraelit në kompleksin e tyre diplomatik në Damask.
Ndoshta Irani shpresonte të bënte më shumë dëm sesa bëri. Ose ai mund të ketë qenë i hapur për planet e tij për t'i dhënë më pak arsye Izraelit për të kundërpërgjigjur. Irani donte të rivendoste ndjenjën e parandalimit që humbi kur Izraeli sulmoi konsullatën e tij në Damask. Kjo mund të jetë më e vështirë pasi Izraeli dhe aleatët e tij kanë ndaluar pothuajse të gjitha raketat e gjuajtura ndaj tyre. Nuk ishte një sulm në shkallë të plotë ndaj Izraelit.
Irani ka ndërtuar forcat e tij raketore prej vitesh. Ai mund të kishte qëlluar shumë më tepër armë. Hezbollahu në Liban do të ishte përfshirë në një sulm gjithëpërfshirës, dhe nuk e bëri. Milicia dhe lëvizja politike e Libanit është aleati më i fortë i Iranit, me një arsenal raketash dhe raketash. Kryeministri Netanyahu mund të marrë njëfarë kënaqësie nga mënyra se si sulmi i Iranit e mbajti Gazën jashtë titujve. Kjo i jep atij një pushim nga fatkeqësia humanitare dhe dështimi i Izraelit për të arritur qëllimet e tij të luftës për lirimin e pengjeve dhe shtypjen e Hamasit.
Pak ditë më parë, vëmendja ndërkombëtare u përqendrua në përçarjen mes Biden dhe Netanyahu për urinë e shkaktuar nga bllokada e Gazës nga Izraeli. Tani ata flasin për unitet. Netanyahu mund të paraqitet gjithashtu si një udhëheqës vendimtar dhe i arsyeshëm, mbrojtës i popullit të tij, edhe pse shumë prej armiqve të tij në Izrael e duan atë të largohet nga detyra. Ata thonë se politikat e tij të nxituara dhe të pasigurta përpara 7 tetorit e bënë Hamasin të besonte se Izraeli ishte i pambrojtur.
Ajo që nuk ka ndryshuar është se amerikanët duan të gjejnë një mënyrë për të ndaluar rrëshqitjen drejt luftës së gjithanshme në Lindjen e Mesme. Vijat e kuqe janë kapërcyer, sulmi i Izraelit në hapësirën diplomatike dhe sulmi i drejtpërdrejtë i Iranit ndaj Izraelit. Menjëherë, disa nga e djathta izraelite kërkuan një përgjigje. Këto apele nuk do të ndalen.
Detyra e diplomatëve në G7 do të jetë parandalimi i hyrjes së rajonit në një konflikt më të gjerë dëmtues. Rrëshqitja ishte e ngadaltë,por edhe të qëndrueshme dhe në një drejtim, drejt shkatërrimit, në gjashtë muajt që kur Hamasi sulmoi Izraelin. Nëse Izraeli ndjek këshillën e Presidentit Biden për të mos u hakmarrë, Lindja e Mesme mund të jetë në gjendje të marrë frymë lehtësuese. Nuk është aspak e sigurt se ky është fundi i këtij episodi të rrezikshëm./ZËRI
