SHBA- Demis Hassambis, shkencëtari me origjinë qipriote dhe themeluesi i DeepMind, u nderua me Çmimin Nobel 2024 në Kimi për kontributin e tij në parashikimin e strukturave proteinike përmes modelit AlphaFold2. Elon Musk pranon se "superheroi i Inteligjencës Artificiale", është i vetmi shkencëtar i gjallë që ai e admiron si ekspertin më të madh në Inteligjencën Artificiale (AI). Kjo njohje vulos një rrugë të gjatë arritjesh në fushën e inteligjencës artificiale dhe parashikon një biografi që nxjerr në pah personalitetin kompleks të një shkencëtari që ndërthur inteligjencën shkencore dhe zgjuarsinë e biznesit.
Në moshën 47-vjeçare, ai është jashtëzakonisht i pasur, i kërkuar si një superstar global i botës dixhitale, ndërsa fama e tij tashmë pasqyrohet edhe në titullin "Sir". Hassambis, në fund të fundit, një greko-qipriot me gjene kinezo-singapore, i rritur në Londër, ishte bashkëthemelues i kompanisë DeepMind, të cilën ai e menaxhon, edhe pse ajo është integruar në grupin e Google që nga viti 2014, kur kompania u ble për gati 650 milionë dollarë.
Nga një fëmijë shahu në një gjeni teknologjik
Demis nuk kishte mbushur as 4 vjeç kur pa babanë e tij, një këngëtar amator qipriot dhe pronar dyqani lodrash, duke luajtur shah. Një vit më vonë ai do të kërkonte të luante në Kampionatin Botëror për U8 në Londër. Asgjë nuk e pengoi atë të fitonte të gjitha kampionatet e shahut në kohët kur Anglia dominonte renditjen botërore. Nuk kishte pasur as kohë të hynte në adoleshencë kur tashmë e quanin “mjeshtër shahu”.
Në moshën 14-vjeçare, ai konsiderohej tashmë shahisti i dytë më i paguar në botë dhe po fitonte aq shumë para nga turnetë, saqë kishte blerë një kompjuter, ZX Spectrum, në një kohë kur kompjuterët ishin mjaft të panjohur.
Aty filloi gjithçka dhe kështu në një kohë shumë të shkurtër ai arriti të kalonte nga bota magjike e shahut në terra incognita të teknologjisë dhe nga ëndrra e tij e madhe për t'u bërë Garry Kasparov u ndryshua. Fëmija i turpshëm me trupin disi të sikletshëm, buzëqeshjen e madhe dhe syzet e mëdha po kthehej në një fëmijë mrekullibërës.
Bursa dhe lojërat e para
Siç përshkruhet nga autori Benjamin Lampatout në librin e tij "Maniac", Hassabis u dallua që në moshë të re për inteligjencën e tij të mahnitshme.
"Ndërsa vëllezërit e motrat e tij flinin, ai mendonte të mendonte,"- shkruan Lambatout.
Në moshën 15-vjeçare, Hassambis kishte treguar specifikat e tij. Ai fitoi një konkurs teknologjie dhe u punësua nga studioja e famshme britanike e videolojërave, Bullfrog Productions. Me të ardhurat nga suksesi i lojës, ai jo vetëm financoi studimet në Universitetin e Kembrixhit, ku ishte pranuar që në moshën 16-vjeçare, por mbështeti financiarisht edhe familjen.
Por Hassambis nuk e kufizoi veten në fushën e lojërave.
Shqetësimet e tij akademike e çuan atë drejt një orientimi më të thellë kërkimor.
Në doktoraturën e tij në University College London (UCL), ai punoi në dorëshkrimet e papërfunduara të John von Neumann, duke shqyrtuar marrëdhëniet midis kujtesës dhe imagjinatës.
DeepMind
Në vitin 2010, së bashku me dy miqtë e tij të universitetit, Shane Legg dhe Mustafa Suleiman, ai themeloi kompaninë DeepMind, me synimin për të krijuar sistemin më të fuqishëm të Inteligjencës Artificiale që mund të "mendonte" në mënyrë autonome. Në një kohë kur pak e kuptonin se çfarë do të thotë "Inteligjencë Artificiale" ose "Startup", DeepMind nuk kishte plane të menjëhershme tregtare ose produkte për të shitur, vetëm kërkime në fusha të panjohura shkencore. Hassabis dhe kolegët e tij zgjodhën një mënyrë të zgjuar për të tërhequr vëmendjen: të krijonin një sistem që do të pushtonte lojën strategjike më të vështirë në botë, Go, e cila kërkonte strategji, largpamësi dhe kreativitet.
Lufta kundër ChatGPT
Sfida e radhës për Demi Hassabin është ndoshta më kritikja në karrierën e tij deri tani. Google pret që ai të krijojë një chatbot (një makinë përgjigjeje), e cila është shumë më e lartë se ChatGPT tashmë e famshme. Google nuk ka vend për më shumë dështime, dhe sigurisht që nuk mund ta pranojë që i ishte grabitur lavdia e të qenit pionier në fushën e chatbot-eve të AI nga një kompani e vogël e quajtur OpenAI.
Pas qetësisë dhe tronditjes së befasisë, pasuan përpjekjet e dështuara të Google për të prezantuar chatbot-in e tij të gjeneratës së ardhshme, fillimisht me Bard-in e trazuar dhe më pas me Gemini, i cili ka aftësi të mahnitshme përpunimi të të dhënave, por nisja e tij u la në hije nga protestat publike. Dështimet e Gemini - të quajtur sipas platformës teknike themelore të zhvilluar nga Hassabis dhe ekipi i tij - madje shkaktuan rënien e aksioneve të Alphabet në bursë. Misioni i Hassabi tani është të rivendosë në vend reputacionin e dëmtuar të Google.
Si komandanti i "ushtrisë" më të madhe të studiuesve të AI ndonjëherë, me autonomi të plotë dhe liri lëvizjeje, por edhe një rezervuar të madh mbështetjeje materiale nga Google, Demis Hassabis e di, më mirë se kushdo, se ai thjesht nuk mund të dështojë. Rezultati i përpjekjes së tij mund të jetë revolucioni tjetër i madh në aplikacionet kryesore të AI./ZËRI
