TIRANË- Rastet globale të fruthit u rritën me më shumë se 20% në rreth 10.3 milionë vitin e kaluar, tha të enjten Organizata Botërore e Shëndetësisë dhe Qendrat e SHBA për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve. Rreth 107,500 njerëz, kryesisht fëmijë të vegjël, vdiqën, një numër "i papranueshëm" i vdekjeve nga një sëmundje që mund të parandalohet përmes vaksinimit, thanë grupet shëndetësore.
Rritja e rasteve është shkaktuar nga rënia e niveleve të vaksinimit. Fruthi mund të jetë vdekjeprurës dhe dobësues, por është i parandalueshëm me dy doza të vaksinës shumë efektive kundër fruthit. Një dozë është 93% efektive kundër fruthit dhe dy doza janë 97% efektive.
Virusi ishte eliminuar plotësisht nga 82 vende në 50 vitet e fundit, por mungesa e aksesit në vaksina dhe keqinformimi për sigurinë e vaksinave ka bërë që bota të rrëshqasë. Që nga pandemia Covid-19, ka pasur një rënie globale të numrit të njerëzve që marrin edhe vaksinat standarde.
Fruthi është aq shumë ngjitës sa 95% e komunitetit duhet të vaksinohen plotësisht për t'u ofruar njëfarë mbrojtje të pavaksinuarve, përfshirë fëmijët shumë të vegjël për t'u vaksinuar.
Globalisht, rreth 83% e fëmijëve morën dozën e parë të vaksinës së fruthit në vitin 2023 dhe vetëm 74% morën dozën e dytë të rekomanduar, thanë organizatat shëndetësore. Më shumë se 22 milionë fëmijë nuk u vaksinuan fare.
Në SHBA, një rënie në normat e vaksinimit të fruthit në mesin e kopshteve nënkuptoi se mbulimi ka qenë shumë nën objektivin federal për katër vjet me radhë. Shkalla e vaksinimit të fruthit ra në 92.7% të mbulimit për kopshtet në vitin shkollor 2023-2024, sipas të dhënave të CDC të publikuara në tetor. Që nga 7 nëntori, 266 raste të fruthit janë raportuar në SHBA vetëm në vitin 2024, me 16 shpërthime, sipas CDC.
Me kaq shumë boshllëqe në mbulimin global të vaksinave, pati një rritje prej 60% në numrin e shpërthimeve të rëndësishme të fruthit në vitin 2023. Pesëdhjetë e shtatë vende panë shpërthime të mëdha ose shkatërruese të fruthit vitin e kaluar, një rritje nga 36 në 2022. Shpërthimet e fruthit kanë prekur pothuajse çdo rajon, dhe gati gjysma e shpërthimeve ishin në Afrikë.
Në vitin 2023, pati një rënie prej 8% të vdekjeve nga fruthi nga një vit më parë. Nuk është për shkak se virusi ishte më pak vdekjeprurës, por sepse shpërthimet ndodhën në pjesë të botës ku fëmijët kishin akses më të mirë në kujdesin shëndetësor dhe ushqimin e duhur.
Studimet tregojnë se fëmijët, sistemi imunitar i të cilëve është i dobët për shkak të urisë ose sëmundjeve të tjera themelore, janë më të prekshëm ndaj vdekjes nga sëmundja. Deri në 3 në çdo 1000 fëmijë që infektohen me fruthin mund të vdesin nga komplikimet respiratore dhe neurologjike, sipas CDC.
Simptomat e përgjithshme përfshijnë ethe, kollë, rrufë, lotim të syve dhe skuqje të njollave të kuqe, por fruthi gjithashtu mund t'i lërë njerëzit me probleme shëndetësore gjatë gjithë jetës, veçanërisht foshnjat dhe fëmijët. Fruthi gjithashtu mund të shkaktojë verbëri, dëmtim të trurit dhe pneumoni. Rreth 1 në çdo 20 fëmijë me fruth do të zhvillojnë pneumoni, sipas CDC.
“Vaksina e fruthit ka shpëtuar më shumë jetë se çdo vaksinë tjetër në 50 vitet e fundit”, tha Drejtori i Përgjithshëm i OBSH-së, Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus. “Për të shpëtuar edhe më shumë jetë dhe për të parandaluar që ky virus vdekjeprurës të dëmtojë më të rrezikuarit, ne duhet të investojmë në imunizimin për çdo person, pavarësisht se ku jeton.”
Drejtoresha e CDC Dr. Mandy Cohen i tha Meg Tirrell të CNN të mërkurën se ajo nuk dëshiron të shohë botën të kthehet prapa vetëm për t'u kujtuar njerëzve se vaksinat funksionojnë.
"Unë mendoj se ne kemi një kujtesë shumë të shkurtër se si është të mbash një fëmijë i cili ka qenë i paralizuar me poliomielit ose të ngushëllosh një nënë që ka humbur fëmijën e saj nga fruthi," tha Cohen në Samitin e Ardhmërisë së Shëndetit të Institutit Milken. “Duhet të kujtojmë se arsyeja pse i kemi këto vaksina të fëmijërisë është të sigurohemi që jemi më të fortët, më të shëndetshmit që mund të jemi si komunitet.”
